Rangli va qora

Melxior 
– mis nikel qotishmasi bo’lib, tarkibida 18-20% oralig’ida nikel 
bo’ladi. Bezaklovchi qotishmalar turiga kiradi va yoqimli kumush rangida 
tovlanadi. Korroziyaga mustahkamligi yuqori. Plastikligi yaxshi bo’lganligi 
sababli: shtamplab, zarb etilib, kesilib, kavsharlanib va jilolanib mahsulot 
tayyorlashda keng foydalaniladi. Melxiordan tayyorlangan mahsulotlarning 
mustahkamligi yuqori bo’ladi. Melxiorning zichligi 8,9 g/sm
3 
atrofida, erish 
harorati 1170 
o
C.
Melxiorning xususiyatlari – kumushning xususiyatlariga o’xshash 
bo’lganligi sababli, melxiordan katta miqdorda oshxona anjomlari va arzon 
taqinchoqlar tayyorlanadi. 
Neyzelber 
– mis asosidagi, uch qo’shimchali qotishma bo’lib, tarkibida 
misdan tashqari, 13,5-16,5% nikel va 18-20% rux bo’ladi. Ko’rinishi jihatidan 
melxiorga ancha o’xshash, lekin melxiorga nisbatan arzon. Yetarli darajada plastik, 
oquvchan, mustahkam va korroziyaga chidamli. Zichligi 8,4 g/sm
3
, erish harorati 
1050 
o
C. 
Melxior singari, nezelber ham, oshxona anjomlari, arzon taqinchoqlar va 
filligranli buyumlar uchun keng miqdorda qo’llaniladi.
4.3. MISNING XOM ASHYOLARINI BOYUTISH TEXNOLOGIYASI 
Mis rudalarini to'g'ridan-to'g'ri eritish, qayta ishlash doimo iqtisodiy samara 
beravermaydi. Shuning uchun mis rudalari boyitilgandan keyingina boyitmani 
qayta ishlashga mo'ljallangan.
Mis boyitmasini olish uchun, asosan, saylanma (selektiv) flotatsiya usuli 
keng qo'llanib kelinmoqda. Mis rudasi xoh ochiq, xoh yopiq usulda qazib 
olinmasin, mis boyitish fabrikasiga temiryo'l vagonlarida yoki avto-mobil 
transportlari orqali keltiriladi. Keltirilgan rudalar bar xil hajm va shaklda bo'ladi. 
Shuning uchun ular maydalagich va tegirmonlarda maydalanib saralanadi. 
Maydalash va yanchish jarayoni bir necha bosqichda, bir necha xil turlardan 
iborat bo'lgan tegirmon va maydalagichlarda olib boriladi. Birinchi bosqichda 300-
1500 mm.li ruda kelib tushadi va jag'li, konusli maydalagichlarda maydalanib, 
100-300 mm ruda holiga keltiriladi. So'ng ikkinchi bosqichga o'tiladi. Unda ruda 
100-300 mm dan 10-50 mm gacha jag'li maydalagichlar yordamida maydalanadi 

---

67 
va bu jarayon