Rahmanova z

Tolali tog`ay to’qmiasi umurtqa pog`onalari orasidagi tog`ay disklarni hosil qiladi. Zich biriktiruvchi to’qimaning gialin tog`aygi o’tish qismida (pay va bog`lamlar tarkibida) bo’ladi. Sonning yumaloq bog`lamchasi ham tolali tog`aydan tashkil topgan. Tolali tog`ay mikroskopik tuzilishga ko’ra gialin tog`ayga o’xshaydi. Ularning asosiy farqi shundaki, hujayralararo moddadagi kollagen tolalar gialain tog`ayda to’rsimon shaklda bo’lsa, tolali tog`ayda bog`lamchalar hosil qilib joylashadi. Tog`ay hujayralari bu yerda ham bittadan yoki izogen guruhlar hosil qilgan holda uchraydi. Hujayra sitoplazmasida vakuolalar nisbatan ko’p. Tolali tog`ay biriktiruvchi to’qimaga yaqinlashgani sari tarkibiy tuzilishi o’zgarib, paylarning tuzilishiga o’xshab boradi. Tog`ay to’qimasi bilan biriktiruvchi to’qima chegarasida ovalsimon yoki yumaloq tog`ay hujayralari, xondrositlar asta-sekin shaklini o’zgartirib yassilashib boradi va u ham biriktiruvchi to’qima hujayralariga o’xshab joylashadi. Tog`ay to’qimasining hujayralararo moddasidagi odatda ko’rinmaydigan kollagen tolachalar biriktiruvchi to’qimaga yaqinlashgani sari bog`lamchalar shaklida ko’rina boshlaydi.

Shunday qilib, tolali tog`ay gialin tog`ay bilan biriktiruvchi to’qima o’rtasidagi oraliq to’qimani tashkil qiladi. Binobarin, tolali tog`aylarda kollagen tolachalarning spesifik, ya’ni uzunasiga va ko’ndalangiga joylashgan bo’lishi to’qimaning qattiqligini, og`ir bosim ostida ezilmasligini va yirtilmasligini ta’minlaydi.