Rafiyev yengil aòLEÒika va uni o‘QIÒish meòodikasi

7.3. KO‘P YILLIK SPORÒ MASHQINI
REJALASHÒIRISH
Yengilatletikachilarning mashqi yil bo‘yi davom etib u ko‘p
yillik bo‘ladi. Yengil atletikachilarning mashq olganlik darajasini,
uni yakunlovchi davrda bir oz pasaytirib va keyingi davrlarda
qaytadan asta-sekin oshirib, yildan-yilga orttirib boriladi.
Yengilatletikachilarning jismoniy tayyorlik darajasi tayyorlov davri
boshida o‘tgan yildagiga nisbatan ancha yuqori bo‘lishi kerak.
Oldinda tuzilgan reja asosida mashq qilish kerak. Shaxsiy
mashq rejasi hamma sportchilar uchun bo‘lishi kerak, lekin
1 razryadli yengilatletikachilar, ustalikka nomzodlar va sport
ustalari uchun esa albatta shart. Busiz yuqori sport yutug‘iga
erishib bo‘lmaydi.
Reja uchta bo‘lishi kerak: ko‘p yillik (istiqbol reja), yillik
va oylik.
Ko‘p yillik mashq rejasi
mashqning umumiy ko‘rinishini
hosil qilish, har qaysi yildagi mashqning maqsadi, vazifalari
va asosiy vositalarini belgilab olish uchun tuziladi. Bu rejani
tuzayotganda yuqori sport mahoratiga erishmoq uchun o‘rta
hisobda necha yil muntazam mashq qilish kerakligini bilish
muhimdir. Eng kuchli yengilatletikachilarning III razryaddan
sport ustalikgacha yetib borishlari uchun o‘rtacha necha yil
kerak bo‘lgani 14-jadvaldan ko‘rinib turibdi.
Agarda yosh yengilatletikachilarning yangi boshlab, I o‘s-
mirlar razryadiga etishlari uchun ketgan vaqtni ham hisobga
olsak, oliy sport mahoratiga erishish uchun hammasi bo‘lib
9–10 yil kerak ekanini ko‘ramiz.

---

387
Yuqorida ko‘rsatilganidek, ko‘p yillik mashqni «yilda bir
razryad» formulasiga bioan rejalashtirish kerak. Lekin yosh
qobiliyatli yengilatletikachilar yuksak sport mahoratiga tezroq
erishadilar. Masalan, A. Ignatev 400 m yugurishda ikki yilgina
maxsus mashq qilib, Yevropada eng kuchli bo‘la oldi.
Ko‘p yillik mashq rejasini tuzishda sportchining yoshi va
u ixtisos olayotgan yengil atletika turida necha yilda voyaga