Rаfiqоvа Ziyodа Ilhоmjоn qizining “O‟zbеk tili o‟qitish mеtоdikаsi”

1. Fonetikaning obyekti nima
? 
A.Talaffuz me‟yorlari.
V.Tovushning fizik tabiati.
S.Tovushning biologik asosi.
D.Tilning tovush tomoni, fonetik qurilishi. 
2. Fonetikaning maqsadi? 
A.Tovushni fizik hodisa sifatida tadqiq qilish. 
N a m u n a:
Tol
va 
tor.
Bu so‟zlarning ikkalasida uchtadan tovush 
bor, ikkalasi ham bir bo‟g‟inli so‟zlardir. Demak, tovushlar bo‟g‟inlar 
miqdori teng, ammo birinchi so‟zdagi «
L
» bilan ikkinchi so‟zdagi «
R
» 
tovushlari shu ikki so‟zning fonetik qobig‟ni, binobarin, ularning 
ma‟nolarini ham farqlamoqda. Bu hol shu so‟zlar tarkibidagi tovushlarning 
shakllantiruvchi va tanituvchi vazifalaridan kelib chiqqan. 
 Mashq.
 Matnni o‟qing, ajratib ko‟rsatilgan so‟zlarni ko‟chiring va segment 
birliklarini aniqlang. 

---

23 
V. Tovush va harf o‟rtasidagi munosabatlarni o‟rganish. 
S. Fonetik birliklarning fizik-akustik, anatomik- fiziologik va lingvistik-funksional asoslarini o‟rganish. 
D. A va V 
3. Segment va supersegment fonetik birliklar qaysi qatorlarda to‟g‟ri ko‟rsatilgan? 
A.Segment birliklar- nutq tovushlari va bo‟g‟inlar. 
V. Supersegment birliklar - fonema, urg‟u va intonatsiya.
S. Supersegment birliklar-urg‟u, ohang (intonatsiya), melodika, pauzalar.
D. A va S 
4.Fonetik birliklarning til tizimidagi vazifalari qaysi qatorda to‟g‟ri ko‟rsatilgan ? 
A.Tovushni shakllantiradi va tovushning turlarini belgilaydi. 
V. Bo‟g‟inni shakllantiradi va bo‟g‟in ma‟nosini anglab olish imkonini beradi. 
S. So‟z va morfemalarning fonetik qiyofasini shakllantiradi, ularning ma‟nosi va mazmunini
«tanib olish» va «eslab qolish» uchun xizmat qiladi 
D. A va S