Radjabov A., Vaxidov A. X. Toshkent 2017

1
hamda asosiy (bosh) kutblar 
2
dan iborat bo ‘ lib, 
yakor esa yakor o ‘zagi 
3,
kollektor 
4,
val 5, podshipnik 
6,
podshipnik qalqoni 7 va ventilyator 
8
dan iborat bo‘ladi (8.13- 
rasm).
8.13-rasmda o‘zgarmas tok mashinalarining konstruktiv sxemasi 
ko‘rsatilgan. Bunda stanina m ashinaning q o ‘zg£almas qismi 
bo‘lib, u katta quw atli mashinalarda po ‘latdan, kichik quwatlilarda 
esa cho‘yandan quyib yasaladi.
122

---

16.5-rasm. 0 ‘zgarmas tok masbinalarmmg
konsturktiv sxemasi.
0 ‘zgaruvchan 
to k
mashinalari. 
0 ‘zgaruvchan 
tok 
mashinalarinmg (asinxron motorlar) uch fazali tuzilishidagilari juda 
keng tarqalgani sababli, ulami qisqacha asinxron motorlar deyiladi, 
ya’ni uch fazali so‘zi qo‘shilmaydi. Rotoming tuzilishiga ko‘ra 
asinxron motorlar:
l)qisqa tutashtirilgan va 2) faza (kontakt xalqali) rotorli 
motorlarga 
bo‘linadi. 
Asinxron 
motorlaming 
statoriga 
joylashtiriladigan uch fazali 
chulg‘amning tuzilishi sinxron 
mashinaning chulg‘amidan farq qilmaydi. 
Stator chulg‘ami, 
ko‘pincha, qisqartirilgan qadamli, ikki qatlamli tuzilishda bo ‘ladi. 
Bu chulg'amning uchlari motor shchitidagi qismlarga ulanadi.
Bunda birinchi faza chulg‘ami 4
ikkinchisi ^ ~
Cs,
uchinchisi esa 
- Q bilan belgilanadi.Chulg‘amni yulduz yoki 
uchburchaklik sxemasi bilan qulaygina ulash uchun uchlari motor 
shchitining qismlariga 8.17-rasm, 
a
da ko‘rsatilgandek qilib 
biriktiriladi. 8.17- rasm 
b
da motor shichitidagi chulg‘am uchlarini 
yulduz va uchburchaklik sxemalari bilan ulash ko‘rsatilgan.
123

---