Радиотехник тизимлар назарияси асослари



Download 6,46 Mb.
Pdf ko'rish
bet105/154
Sana23.06.2022
Hajmi6,46 Mb.
#697368
1   ...   101   102   103   104   105   106   107   108   ...   154
Bog'liq
Atom yadrosi va zarralar fizikasi T.Mo\'minov, A.Xoliqulov)

1,4-1010 y.
Birinchi bosqichda proton-proton bilan qo‘shilib deytron hosil boMadi, 
hosil bo‘lgan deytron bir vodorod yadrosi bilan tezda qo‘shilib geliy-3 
izotopini hosil qiladi. Yetarli darajada geliy-3 izotopini ikkita geliy-3 
qo‘shilishi natijasida 
4H e
 
va ikkita proton hosil b o ‘lishi bilan sikl tugaydi.
V odorod sik li n isb a ta n k ic h ik h a ro ra tla rd a (~ 1 0 m ln g rad u s) 
b o ‘lib,o‘tadi. Shuning uchun u asosan yulduzlarda hosil b o ‘lishi va 
rivojlanishining dastlabki bosqichida energiya m anbayi rolini bajaradi. 
Yulduzlarda yetarli m iqdorda geliy hosil bo ‘lgan yuqoriroq haroratlarda 
yangi nuklonlam ing q o ‘shilishi natijasida og‘irroq elem entlar hosil bo ‘la 
boshlaydi.
Masalan, -1 0 0 -1 06 gradus haroratda uch geliy yadrosi qo‘shilib uglerod 
- 12 hosil qilishi m um kin. Bundan tashqari uglerod-12 oraliq 
\B e
ning
hosil bo‘lishi bilan ham ro ‘y berishi mumkin. Yulduzlarda uglerod mavjud 
b o ‘lsa, T > 15-106 graduslarda oltita reaksiyadan iborat uglerod azot sikli 
borishi m um kin (5.7-jadval).
199
www.ziyouz.com kutubxonasi


5.7-jadval
Reaksiya
Q, M eV
E ™ ',M e V
T
+ y
1,95

1,3 107 yil
' ] N ^ u6C + e * + v
2,22
1,2
7 min
7,54

2,7-JO6 yil
]H
+ '
s
3C —>'74A/ 

Y
7,35

3,2 108 yil
] H + '] N - > lt O + Y
2,71
1,7
82 s
lss O - + >
] N

e ' + v
] H + ']N
—» C +
] H e
4,96
1,1-105 yil
Jami:
A \H -+ ] H e + 2e* + 2 v + ?>y
26,73
3,2-10® yil
Sikl natijasida 26,73 MeV energiya ajraladi. Siklning vaqti r = 3,2-10® 
yil, bu siklda ham pirovard natijada to‘rt protondan 
\H e
hosil bo‘ladi.
Uglerod esa bu siklda katalizator rolini o ‘ynaydi.
Quyosh va yulduzlarda termoyadro reaksiyalarida solishtirma energiya 
ajralish 
q,
yerdagi oicham lar bo‘yicha juda kam. Quyosh uchun 
q
= 10"4 
J/kgxs teng, y a ’ni m odda alm ashishi n atijasid a tirik organizm dagi 
solishtirma, energiya ajralishdan 400 000 marta kichik. Ammo Quyoshning 
massasi juda katta boigani uchun (2-1030kg) u nurlatadigan t o ia quvvat 
hamjudakattadir, u ~4-1026 W gateng. Quyosh nurlanish tufayli har sekundda 
4,3 mln. tonnaga kamayadi, bu esa quyosh massasining 2* 10“l9% foizini 
tashkil etadi.

Download 6,46 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   101   102   103   104   105   106   107   108   ...   154




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish