Radioelektronika

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA TA’LIM MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI

JIZZAX POLITEXNIKA INSTITUTI

“RADIOELEKTRONIKA”

KAFEDRASI

“KUCHAYTIRGICH VA IMPULS QURILMALARI”

FANIDAN

LABARATORIYA MASHG’ULOTLARI UCHUN

HISOBOT

Bajardi______________________________________________________

Qabul qildi___________________________________________________

JIZZAX 2021-yil

Labaratoriya ishi № 1

Past chastotali kuchaytirgichlarda qayta aloqa

I shning maqsadi: ishda qayta aloqa davrlarining УЛФ xususiyatlariga ta’sirini o’rganish.

Kuchaytirgichlarda teskari aloqa kuchaytirgichining elektr zanjiriga ta’siri sifatida tushuniladi, undan chiqish signalining bir qismini kuchaytirgich kirish qismiga beriladi

Agar teskari aloqa mavjud bo’lsa kirish signali qayta aloqa signaliga qo’shilsa, natijada kuchaygan signal kuchaytirgichga kirsa, bunday teskari aloqa ijobiy deb nomlanadi.

Qayta aloqa o’rnatilgandan so’ng, kuchaytirgichning kirish va chiqish dagi signallar kamayadi, keyin bu teskari aloqa salbiy deb nomlanadi.

1- rasmda, ketma-ket salbiyteskari aloqa kuchaytirgichning sxematik diagrammasi keltirilgan

ОСС bilan ulangan УЛФ ning sxematik diagrammasi

Zarur elementlar: ГН2, ГВ4, МВ, ЧВ, АВМ, ossillograf.

R₁=33kOm, R₅=10kOm, R₆=1kOm, C₁=C₂=20мкф, C₃=5мкф tranzisrot МП37

Ishni bajarish tartibi

1. 
   O’lchov moslamasini o’rnarilyotgan kuchaytirgichga ulang. Chiqishda 12V quvvatli manbani ulang
   
2. 
   Kuchaytirgichning amplituda xarakteristikasini salbiy teskari aloqa qismidan oling. O’lchov natijasida jadvalda saqlanadi.
   

f=1000Hz	Uk
	Uch
	Ku=Uch/Uk

3. 
   1-jadvalga ko’ra, kuchaytiruvchi omillarning qiymatini hisoblang va ularni ushbu jadvalga kiriting.
   
4. 
   Kuchaytirgichning amplitude xarakteristikasini salbiy bilan olib tashlang.
   

Mulohaza.o’lchov natijasini 19- jadvalga kiriting

f=1000Hz	Uk
	Uch
	Ku=Uch/Uk

5.2-jadvalga ko’ra, kuchaytiruvchi omillarning qiymatini hisoblangva ushbu jadvalga kiriting.

6. Asbob ko’rsatkichlarining chastotali ta’sirini oling ba 20- jadvalga kiriting

Uk[mV]	fchasHz
	Uch[V]
	Ku=Uch/Uk

3-jadvalga binoan, kuchaytirgich omillarining qiymatini hisoblang va ularni ushbu jadvalga kiriting.

Xulosa___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Labaratoriya ishi № 2

Umumiy emitter bilan ulangan sxemani o’rganish

Ishning maqsadi: ishlash prinspini o’rganish va statikani o’rganish, tranzistoli kalitning xususiyatlari

Kalit bu – elektr zanjirini yopadigan yoki ochadigan va kirish signali bilan boshqariladigan sxema.

1-rasmdako’rsatilgan prinspial sxema eng sodda tranzistorli kalit hisoblanadi.

Tranzistorli kalitning sxematik diagrammasi

Bunda U kuchlanish, kalit yopadigan chiqish quvvati va И_вых=0 qarshilik oqimi

I_k=E_K/R_k ga teng.

Ishda quydagilardan foydalaning

R₁=51Kom, R₂=82Kom, R₃=10Kom Д₁=Д226, T=MП114, E_K=12V

Ishni bajarish tartibi:

1. 
   Ko’rsatilgan sxemani 12V li manbaga ulang.
   

2. 
   Tranzistorning kirishiga salbiy impuls qo’llang. Kollektor oqimi va kuchlanish U ning qiymatini o’lchan.
   
3. 
   Tranzistorlar kirishiga salbiy impul U_m va qoldiq kollektor tokini o’tkazing.
   
4. 
   Odatda ochilgan kalitning qoldiq kuchlanishini aniqlang ya’ni boshqaruv signalini kelishidan oldin ochilgan kalit uchun kirish signali bo’lmaganida talab qilinadi.
   
5. 
   Jadvalning ikkala kalit uchun eksperemental tarzda aniqlang. Tranzistorlarning birinchi holatidan ikkinchisiga o’tishini ta’minlovchi kirish impulslarini amplitudalarining minimal qiymatlarini toping. Buning uchun generator pulslarining chastotasini 10kHz ga, pulsning davomiyligini 10 mks ga qo’ying. Ushbu qiymatlarga impuls amplitudasini oshiring. Unda osillograf ekranida kuzatilgan kalitning chiqish pulslarining o’sishi to’xtaydi.
   

Xulosa. ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Labaratoriya №3

Selektiv kuchlanishni tadqiq qilish

Ishning maqsadi: Salbiy chastotaga bog’liq bo’lgan teskari bilan selektiv kuchaytirgichni qurish pirinspi bilan tanishish.

Keng o’tkazuvchanlik kuchlanishidan farqli o’laroq, selektiv kuchaytirgichlar tor chastotali diapazonda kuchaytirish uchun mo’ljallangan va keng spektrga ega bo’lgan shovqin ta’sirida bo’lgan foydali signalni, ma’lum bir chastotani yoki tor chastota diapazonini ajratish zarur bo’lgan jayda ishlatiladi.

Selektiv kuchaytirgich sxemasi 1-rasmda keltirilgan

Selektiv kuchaytirgich sxematik diagrammasi

Kerakli jihozlar:

20 dan 2000 Hz gacha bo’lgan past chastotali GN-2 generatori.

Chiqishdagi kuchlanishi 8V gacha. Elektron osillograf. Chiqish kuchlanishi 12V gat eng bo’lgan doimiy kuchlanish manbai.

Foydalaniladigan elementlar: R1=51Kom, R2=10Kom R3=510om R4=200om,

C1=20mkf C2=10mkf C3=0.33mkf SD=47pF L=5mH

Transistor turi MP40

Ishni bajarish tartibi:

1. 
   O’lchash moslamarini o’rganilayotgan kuchaytirgichga ulang. Quvvat manbai blokining chiqish kuchlanishini 12 V ga sozlang.
   
2. 
   Tanlangan kuchatirgichning chastota ta’sirini kiritish orqali tashlang. O’lchov natijasini 4-jadvalga kiriting.
   

Ивх=10мВ	F2,Гц	100	200	500	1000	5000	10000	20000
	Ивых В
	Ки

3. 
   4- jadval asosida kuchlanishning omillarining qiymatlarini hisoblang.
   
4. 
   Tajribaga ko’ra chastota xususiyatlarining qurish, tomonidan belgilanadi. Tanlangan chastotaning qiymatlari, shuningdek Q kuchaytirgichning sifat omili Q elektronning sifat omili Q=4 bilan belgilanadi. Mono aks sado tozaligi, bu yerda kuchaytiruvchi koeffitsient Q=f₀/2*f selektiv kuchaytirgichning maksimal qiymati hisoblanadi.
   

Xulosa:__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Labaratoriya ishi № 4

Ikki taktli kuchaytirgichning aniqliligini oshirish

Ishning maqsadi: ishlatish prinspini o’rganish B sinfda ishlaydigan ikki taktli quvvat kuchaytirgichining xususiyatlari odatda B sinfda ishlaydigan surish-tortish davri bo’ycha ishlab chiqilgan, chunki bu rejim tejamkor va siz cheklovlar bilan ko’proq chiqish quvvatini olishga imkon beradi.

Ikki taktli kuchaytirgichning sxematik diagrammasi

Foydalaniladigan elementlar:

ГН2 ГН4 ИВ АВМ1 МВ ЧМ.

Ishlatiladigan elementlar: R1=33Kom, R2=10Kom, R3=330om, R4=2Kom, R5=10om, C1=10mkf, C2=C3=50mkf, tranzistor tipi T1,T2 МП40, T3 МП37, diod Д220.

Ishni bajarish tartibi:

1. 
   Voltmetrni past chastotali signal generatorini va quvvat manbaini 12V kuchlanishli kuchaytirgichni o’rganish uchun zanjirga ulash.
   

2. 
   Kuchaytirgichning amplituda xarakteristikasini olibtashlang. O’lchov natijasini jadvalga yozing.
   

f=1000Hz	Uвх[В]
	Uвых[B]
	KU

5-jadvalga asosan kuchaytirish koeffisentini hisoblang va javlaga kiriting

4 . kuchaytirgichning chastota ta’sirini olib tashlang. O’lchov natijasini 6-jadvalga kiriting

Uвх=8мВ/12мВ	f[Hz]
	Uchiq[mV]
	Ku

5- va 6- jadval amplitudani va chastotani xarakterlaydi.

Xulosa___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Labaratoriya ishi №5

Faza siljituvchi generator

Quyida fazalararo siljuvchi generatorning batafsil bayoni keltirilgan.

Tajriba 01

Nosozliklar mikropereklyuchatellarni topshiriq holatiga keltirib qo’ying. 1-rasmda ko’rsatilgandek ulang.

DL 3155R22 shchitiga quvvat yuboring

Ossillograf paypslagichini S7 kondensatorning chiqish qismiga keltirib qo’ying.

R6 potensiometrini sinusoidal signal olinguncha siljitib boring.

Chiqish qismida f=3.3kHz chastotali va A=11 Vpp amplitudali sinusoidal to’lqin hosil bo’lishiga erishamiz.

Yanglish extimoli eng kam darajada bo’lgan chiquvchi signal olish uchun V1 tranzistorining statik ishchi nuqtasini sozlash maqsadida R6 potensiometrga ta’sir ko’rsatiladi

Xulosa___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________