Radioelektronika

---

RADIOELEKTRONIKA 

ASOSLARI

Yusupova 

Gulbahor

Radio to'lqinlarning tarqalishi

---



RADIO to'lqinlari NIMA?



Radio to'lqinlari - yorug'lik tezligida (300000 km / sek) kosmosda tarqaladigan elektromagnit tebranishlar. 

Aytgancha, yorug'lik, shuningdek, radio to'lqinlariga o'xshash xususiyatlarga ega bo'lgan elektromagnit 

to'lqinlar (aks ettirish, sinishi, susayishi va boshqalar).



Radio to'lqinlari kosmos orqali elektromagnit osilator chiqaradigan energiyani olib yuradi. Va ular elektr 

maydoni o'zgarganda, masalan, o'zgaruvchan elektr toki o'tkazgichdan o'tayotganda yoki uchqunlar 

kosmosdan siljiganida, ya'ni. bir-birining ortidan tezlik bilan ketma-ket keladigan oqim impulslari.



Elektromagnit nurlanish chastotasi, to'lqin uzunligi va uzatiladigan energiyaning kuchi bilan tavsiflanadi. 

Elektromagnit to'lqinlarning chastotasi emitentda elektr tokining yo'nalishi soniyada necha marta 

o'zgarishini va shuning uchun kosmosning har bir nuqtasida elektr va magnit maydonlarining kattaligi 

soniyada necha marta o'zgarishini ko'rsatadi. Chastota gerts (Hz) bilan o'lchanadi - buyuk nemis olimi 

Geynrix Rudolf Xertz nomidagi birliklar. 1 Hz - sekundiga bitta tebranish, 1 megagerts (MGts) -

sekundiga million tebranish. Elektromagnit to'lqinlarning harakatlanish tezligi yorug'lik tezligiga 

tengligini bilib, elektr (yoki magnit) maydon bir xil fazada joylashgan fazodagi nuqtalar orasidagi 

masofani aniqlash mumkin. Ushbu masofa to'lqin uzunligi deb ataladi. Metrdagi to'lqin uzunligi quyidagi 

formula bo'yicha hisoblanadi:

---



Elektromagnit to'lqinlar havo yoki bo'shliq (vakuum) orqali erkin o'tadi. Agar to'lqinlar yo'lida metall 

sim, antenna yoki boshqa biron bir o'tkazgich korpusiga duch kelsa, u holda ular o'zlarining kuchlarini 

berishadi va shu bilan bu o'tkazgichda o'zgaruvchan elektr tokini keltirib chiqaradi. Ammo to'lqinning 

barcha energiyasini o'tkazgich yutmaydi, uning bir qismi uning yuzasidan aks etadi va orqaga qaytadi 

yoki kosmosga tarqaladi. Aytgancha, bu radarda elektromagnit to'lqinlardan foydalanish uchun asosdir.



Elektromagnit to'lqinlarning yana bir foydali xususiyati bu ularning yo'lidagi ba'zi to'siqlar atrofida 

egilish qobiliyatidir. Ammo bu faqat ob'ektning o'lchamlari to'lqin uzunligidan kichik bo'lsa yoki u bilan 

taqqoslanadigan bo'lsa, mumkin bo'ladi. Masalan, samolyotni aniqlash uchun radar radioto'lqinining 

uzunligi uning geometrik o'lchamidan kam (10 m dan kam) bo'lishi kerak. Agar tanasi to'lqin 

uzunligidan uzun bo'lsa, u uni aks ettirishi mumkin. Ammo aks ettirmasligi mumkin. Ob'ektlarni 

lokatorlarga ko'rinishini kamaytirish uchun geometriyalar, radio yutuvchi materiallar va qoplamalar 

ishlab chiqarilgan harbiy maxfiy texnologiyani o'ylab ko'ring.



Elektromagnit to'lqinlar orqali olib boriladigan energiya generator (emitent) kuchiga va unga masofaga 

bog'liq. Ilmiy jihatdan bu shunday eshitiladi: maydon birligi uchun energiya oqimi radiatsiya kuchiga 

to'g'ridan-to'g'ri proportsional va emitentgacha bo'lgan masofaning kvadratiga teskari proportsionaldir. 

Bu shuni anglatadiki, aloqa diapazoni transmitterning kuchiga bog'liq, lekin juda katta darajada unga 

masofa.

---

