R yunusov, K. Umarov, B. Karimov

Qisqacha tushuntirish:
Boqqa, ya’ni muqim joylarga o‘tqazilgan daraxtlar bir yerda 
bir necha yillar o‘sadi va hosil beradi. Shuning uchun meva da-
raxtlarini o‘tqazish paytida yo‘l qo‘yilgan xatolarni keyincha-
lik tuzatish juda qiyin bo‘ladi va dehqon-fermer hamda shirkat 
xo‘jaliklariga katta moliyaviy zarar keltiradi.
Bog‘ uchun ajratilgan uchastka kvartallarga ajratiladi, da-
raxtlarni o‘tqazish xaritasi tuziladi, tur, navlarni joylashtirish, 
chang lovchi navlar ko‘chatlarini o‘tqazish belgilanadi hamda 
ko‘chatlar o‘tqazish tartibi va qalinligi aniqlanadi. Agrotexnik 
chora-tadbirlar va hisob-kitob ishlarini qulaylashtirish uchun 
katta maydonlar 25–30 ga li kvartallarga ajratiladi. Kvartallar 
eni 6–8 m yo‘llar bilan bir-biridan ajratiladi, bu yo‘llar magistral 
yo‘l bilan bog‘langan bo‘ladi.
Tur va navlar mevalarni qayta ishlaydigan sanoat korxonalari 
hamda aholining talab va ehtiyojlarini hisobga olib xo‘jalik tup-
roq-iqlim sharoitiga mos keladigan va yuqori hosil beradigan 
navlar tanlanadi. Res publikaning janubiy viloyatlarida vege-
tatsiya davri uzoq va issiq ko‘p bo‘lgani tufayli anjir, anor, xur-

---

90
mo, unabi kabi subtropik o‘simliklar yaxshi o‘sadi va hosil be-
radi. Tog‘ etagi va tog‘li ra yonlarda yong‘oq, bodom, o‘rik, nok 
kabi mevali bog‘lar katta o‘rin egallaydi. Navlar shunday tan-
lanishi lozimki, ular bir-biridan changlansin, butun vegetatsiya 
davrida bog‘dan bir me’yorda hosil kelib tursin, xo‘jaliklardagi 
ishchi kuchi va mexanizmlar yil davomida bir me’yorda ish bi-
lan ta’minlansin. Bog‘dagi asosiy turlar 6–8 navdan, boshqalari 
3–5 turdan iborat bo‘lib, ular har xil muddatlarda pishadigan 
bo‘lishi lozim.