|
t
.-J
2 =
W
2 W g
M
=
yjn-f
; +
м I
-
eguvchi momentning umumiy qiymati; T -
aylanuvchi moment; W. Wk - tekshirilayotgan kesimda o ‘q bo‘yicha
olingan qarshilik va polyar qarshilik momentlari. Bu qarshilik moment
qiymatlari vallar uchun,
w
=
n d 1
32
IV,. =
n d
16
G ‘ovak vallar uchun
n d
И = с
32
bunda: с = l - [ — | - koeffitsiyent
w k
= с
тс d
~uT
di1
D
0,4
0,42
0,45
0,48
0,5
0,53
0,56
0,6
0.63
0,67
0,71
с
0,97
4
0,96
9
0,95
9
0,94
7
0,93
8
0,92
1
0.90
1
0,87
0,84
2
0,8
0,74
7
172
www.ziyouz.com kutubxonasi
(tf-i)d> ('C-i)d-val materiallarining tekshirilayotgan kesimidagi chidamlilik
chegarasi qiymatlari:
r_,, cr_,-tanlangan material uchun oquvchanlik chegarasi 8.1-jadvaldan
tanlanadi.
{Ka)d, (Kr)d
-tekshirilayotgan kesimda normal va urinma kuchlanishlarni
to‘planishni hisobga oluvchi koeffitsiyent qiymatlar:
<*V), =
=
+ к r - i
AV, £ r- kuchlanishlarni to‘planishini hisobga oluvchi koeffitsiyent.
t/r
r/d
a m, mPa bo‘lganda Ka ning
qiymatlari
crm m Pa bo‘lganda Kt ning
qiymatlari
500
700
900
1200
500
700
900
1200
2
0,01
1.55
1,6
1,65
1,7
1,44
1,4
1,45
1,45
0,02
1,8
1,9
2.0
2,15
1,55
1,6
1,65
1,7
0,03
1,8
1,95
2,05
2,25
1,55
1,6
1,65
1,7
0.05
1.75
1.9
2,0
2,2
1.55
1,6
1,65
1,75
Л
J
0,01
1,9
2,0
2,1
2,2
1,55
1,6
1,65
1,75 1
0,02
1,95
2,1
2,2
2,4
1,6
1,7
1,75
1,85
0,03
1,95
2.1
2,25
2,45
1,65
1,7
1,75
1,9
5
0,01
2,1
2,25
2,35
2,50
2,2
2,3
2,4
2,6
0,02
2,15
2,3
2,45
2,65
2,1
2,15
2,25
2,4
Val diametrining ta'sirini hisobga oluvchi koeffitsiyent. Kd 8.2-jadval
davomi.
________________________________ ________________
8.2-jadval davomi
Val materiali va holati
Val diametri d, nun
30
40
50
70
100
Uglerodli polIat material lar, egi-
lishdagi kuchlanish hosil boMganda
0,88
0,85
0,81
0,76
0.71
Legirlangan
po‘lat
materiallar,
egilishdagi kuchlanish boMganda
0,77
0,73
0,7
0,67
0,62
Har xil markali po‘lat materiallar
uchun buralishdagi kuchlanish ishla-
tilganda
Valga tig‘izlik bilan o ‘tkazilganda.
пз
www.ziyouz.com kutubxonasi
8.2-jadval davomi
Va!
diam etri
d, mm
a m M Pa b o ‘lganda
K^/Kj, (7m M Pa b o‘lganda
500
700
900
500
700
900
30
2,5
3
3,5
1,9
2,2
2,5
50
3.3
3.95
4.6
2,45
2,8
3
100
3.3
3,95
4,6
2,4
2,8
3.2
KF - val yuzasini notekisligini o ‘rtacha qiymatini hisobga oluvchi
koeffitsiyent.
_________________________________________________
8.2-jadval davomi
Notekislikni
o'rtacha qiymati Ra,
mkm
KF koeffitsiyent qiymatlari. c tn mPa boMganda
500
700
900
1200
0,4-0.1
1
1
1
1
3,2-0.8
1,05
1,10
1,15
1,25
2.5-6,3
1,2
1.25
1,35
1,5
Val yuzasining termik qayta ishlanishini hisobga oluvchi koeffitsiyenti,
Kg- '
_____
8.2-jadval davomi
Valning qattiqligini
oshirish yoMlari
Valni
markazida a m
mPa
Pog^onasiz
tekis val
Kuchlanish
to'planishi b o ‘lgan
hollarda
Kb<1.5
Kb 1,8-2
Qizdirib toplash
600-800
1,5-1.7
1,6-1,7
2,4-2,8
Yuqori chastotali tok
yordamida
toblash
(Yu.Ch.T)
800-1000
1,3-1,5
Azot bilan to'yintirish
900-1000
1,1-1,25
1,5-1,7
1.7-2,1
Uglerod bilan to‘yin-
tirish
700-800
1000-1200
1.4-1,25
1,2-1,3
2
I/ova:
Val yuzasining qattiqligi oshirilmasa, KT=1,0
8.3-§. V allarn i bikrlikka h isoblash
Vallami ish jarayonida egilish ularning hamda ular bilan bogMiq
boMgan detallarning ishiga salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Shu sababli
vallaming egilishdan hosi! b o ‘ladigan salqilikning hamda tayanchga
174
www.ziyouz.com kutubxonasi
nisbatan qiyalik burchagining qiymati ma’lum chegaradan ortib
ketmasligi lozim. Masalan, durnalash podshipniklari o'matilgan valiar
aylanganda dumalash elementlari
halqalarda siqilmasligi,
rolikii
podshipnik oTnatilgan valda yuklanish roiik uzunligi bo‘yicha bir tekis
taqsimlanishi lozim.
Salqilikning ruxsat etilgan qiymati, silindrsimon tishli g ‘ildiraklar,
chervyakli g ‘ildiraklar o ltkazilgan vallar uchun [f]=0,01m, konussimon
tishli g'ildiraklar o'tkazilgan vallar uchun[f]=0,005m, bunda m ilashish
moduli, umumiy mashinasozlik sanoatida [f]=(0,0002-0,0003)C, bunda,
C-tayanchlar o'rtasidagi masofa.
Vallar uchun qiyalik burchagining ruxsat etilgan qiymati [y]
radian hisobda, sirpanish podshipniklari tayanchlari uchun 0,001; tisnli
g'ildiraklar o ‘tqazilgan qismda 0.001; dumalash podshipniklari uchun
0,01; silindrsimon rolikii podshipniklar uchun 0,0025.
Kesimi doimiy bo'lgan vallar uchun o‘z o ‘qi atrofida buralish
burchagi quyidagicha aniqlanadi
77
[8.4]
{GJ, )
bunda: T-aylanuvchi moment N.m, / o ‘z o ‘qi atrofida buraladigan val
uzunligi, mm; Ci val materialni elastiklik moduli; J,-valning polyar
inertsiya momenti.
8.4-§. 0 ‘qlarn in g hisobi
0 ‘qlar
faqat
eguvchi
moment
bo‘yicha
hisoblanadi.
ОЧ]
diametming taxminiy qiymati.
d
= -!- У -лг.»
[8-4]
yo.ikL
L J
bunda: d-оЧ] diametri. mm; Meg eguvchi moment, N.m m;[a]eg-eguvchi
kuchlanishni ruxsat etilgan qiymati-100-160MPa.
0 ‘qlarning xavfsizlik koeffitsiyentini aniqlash vallarni hisoblashga
o ‘xshash bo1 lib. bunda T=0 olinadi.
SAVOL VA T O P S H IR IQ L A R
1. Val bilan o'qning o'zaro farqi.
2. Vallar qanday materiallardan tayyorlanadi?
3. Vallarni taxminiy hlsobiy va loyihalrsh,
4. Vailarning
x a v fs iz u ic K o e in ts iy e n tin i a n iq la s h .
5. Vallarni bikrlikka hisoblash.
www.ziyouz.com kutubxonasi
IX bob.
Do'stlaringiz bilan baham: |
