R ustam qosimjonov

Mashq.

2-mashq. Oq rux, oq fil, qora rux, qora fil qayerga yurishlari mum- kinligini yozib oling.

ОТ (К). Shaxmatda ot o'ziga xos sipohdir. U shunchaki yurmaydi, u sakraydi, yani oV.i va raqib sipohlari ustidan sakrab o‘tib yuradi. Otning yurishi kirilcha «Г» harfini eslatadi: ikki katakka oldinga, yoniga yoki orqaga va bir katakka yon tomonga. «Г» harfi ba’zan teskarisiga yoki ovog‘i oemondan bo‘lib chiqadi. Shu bilan birga, ot har doim oq xonadan qorasiga. qoradan esa oqqa sakraydi va hech qachon bir rangli xonaga yurmaydi.

Ot qanday yursa, shunday uradi. Ot qay<»rda joylashganligiga qarab, lining lmkoniyatlari belgilanadi Buni taxtada tekshirib ko'ring. Ot burchakda 2 xo- nani. taxta ohetida 4 xonani, markazda 8 xonani nazorat qiladi.

Xtashq: bl xonadagi ot bilan a8 xonaga borish kerak bo'lgan yo*nalishlarni yozib oling. bl ot bilan shaxmat taxtasining a8, h8, hi, al burchaklarini aylanib chiqing. Yo'nalishni yozib oling.

S-ci al's.

FARZIN

FARZIN (Ф) to*g‘ri va qiya yo‘llar (diagonal) bo‘ylah harakatla- nadi, ya’ni ham rux, ham fil kahi yuradi.

Raqibning sipohlarini va piyodalarini farzin qanday yursa. shun- day: ham qiya, bam to*g*ri yo‘l bo'ylab uradi.

1-topshiriq: farzin bilcin olish 2-topshiriq: yurish oqlardan. mumkin bolgan barcha yurish- Olish bilan barchci yollarni yozib larni yozib oling. oling.

4. 
   dars.
   

SHOH

Shoh (Kp) shaxmatda eng muhim va eng asosiy sipoh hisoblanadi. Shoh har tomonga yuradi va raqib sipohlarini ura- di. Biroq hujum ostidagi xona- dan tashqari u bilan yonma-von bo‘lgan faqat bir xonaga yuradi.

S hoh himovalangan sipohni ura olmaydi. Uni urish. ya’ni tax- tadan chiqarish mumkin etnas. Shoh boshqa shoh bilan duch kelmaydi. Shohlar yonma-yon xonalarda tura olmaydi. Ular orasida boigan uchta xonaga ularning ikkalasi ham yurishi mumkin emas.

S