R ustam qosimjonov

Partiyani ko'rib chiqamiz: l. Andersen-Shalopp. Berlin, 1864 yil.

1. e2—e4	e7—e5
2. f2—f4	d 7—d 5
3. Kgl-f3	d5:e4
4. Kf3—e5	Cf8-d6
5. Cfl—c4	Cd6:e5
6. f4:e5	Od8—d4
Farzin erta olib chiqildi, piyodani yutib olish bilan bog'liq bodsada. vaqtni yo'qotishga olib keladi. Yengil sipohlarni olib chiqish kerak
6 Kc6.
7. Ф(11-е2	(I>d4:e5

8. 
   d2—d4 !
   

Oqlar farzinga hujurn qilib. sipohlarni rivojlantirish uchun vaqt- dan yutadi.

8. 
   ...Oe5:d4
   
9. 
   Kbl—c3 Kg8—f6
   
10. 
    Ccl-e3
    

Yana farzinga hujum qilindi, ya’ni vana vaqt yutildi.

2. 
   ...Od4—d8
   

E’tibor boring: farzin to*rt yurishni amalga oshirib, go‘yo hech yurmagandek. o‘zining birinchi holatiga kelib qoldi. Oqlar bu vaqt davomida to‘rtta sipohlarini olib chiqadi. Mana shunday qilib, vaqtda yoki rivojlanishda ustunlik hosil qilinadi.

2. 
   0—0 h7-h6
   

Agar 11. ...0—0 yurilsa, unda Cgo hujum qiladi. Lekin endi qoralar umuman, rokirovkaga ulgura olmaydi.

2. 
   Ce3-c5 Kb8—d7
   

Fil chekinganidan so‘ng c5 o‘ynab va rokirovka qilmoqchi boiadi. Jekin vaqt vo‘qotildi va oqlar rivojlanishdagi ustunliklaridan juda yaxshi foydalanadi.

13. 
    Фе2:е4+!
    

Qoralar taslim bo'ldi. 13. ... K:e4 yurilsa,

13. 
    C:f7 x
    

//. Alexin - Vasich. 1931- yil.

1. 
   e2-e4 e7—e6
   
2. 
   d2—d4 d7—d5
   
3. 
   Kbl-сЗ CfB—b4
   

4?Cfl-d3 Cb4:c3

Qoralar endi olib chiqilgan sipohni alrnashadilar — bu vaqt vo'qotishdir.

5. 
   Ь2:сЗ h7—h6?
   

Yana vaqt vo'qotildi. Fartiya boshlanishida bunday yurishlar ■upohiarni rivojlantirmavdi va bunday vurmaslikka harakat qilish kerak.

5. 
   Cel—a3 Kh8-d7
   
6. 
   dl—e2 d5:e4
   
7. 
   Cd3:e4 Kg8-f6
   

8. 
   ...Ke7 yo‘li bilan a3 dagi fil uchun diagonalini vopib, rokirovkani tayvorlash kerak edi.
   
9. 
   Ce4—d3 b7-b6
   

Filni olib chiqishga harakat qilinmoqda. Balki 9. ...со yurishi yax- shiroq boiarmidi.

Oqlarda rivojlanishda ustunlik mavjud. L^Tlar bundan ajoyib foy- dalanadi.

8. 
   Фе2:е6+! Г7:е6
   
9. 
   Cd3—g6x
   

///. Vooremaa - Zaxaryan Minsk. 1964- yil.

1. 
   e2-e4 c7—c5
   
2. 
   Kgl-f3 d7—d6
   
3. 
   d2-d4 c5:d4
   
4. 
   Kf3:d4 Kg8—f6
   
5. 
   Kbl—c3 a7—a6
   
6. 
   Cel—g5 Kb8—d7
   
7. 
   Ce2—c4 h7—h6
   

Oqlar o‘z sipohlarini yaxshi jovlashtirib. rivojlanishda biroz ustun- likka erishdi.

8. 
   Cg5:f6 g7:f6?
   

Bu esa xato. 8 K:f6yurish kerakedi. Oqlarda rivojlanishda yaqqol

ustunlik bor.

Rivojlanishdagi ustunJikdan tez va dadi] foydaJanishning vana bir namunasi.

9. 
   Cc4:f7+ Kpe8:f7 •
   
10. 
    
    

Qoralar taslim bo'Idi.

10. 
    ...Kpg8 yurisbiga 11. Og6 Cg7. 12. Кеб va farzin yutib olina- di. Ko‘rib chiqilgan partivalar kimki ko‘proq sipohlarini jangga olib chiqsa, o‘sha vaqt ustunligiga erishishi yaqqol ko‘rsatib beradi. Ko‘p vaqtni yo'qotgan rivojlanishda ancha ortda qoladi. Rivojlanishda us- tunlik raqib o*z sipohlarini olib rhiqishga ulgurmasdan tez va dadil harakatlarni talab qiladi. Vaqt boy berilsa, bunday ustunlik tezlikda yo*qo?i!adi.
    

9. 
   o*quv partiyasi
   

Blok - Yensen. Kopengagen, 1938-yiL

1. 
   e2—e4 e7—e6
   

Oqlarning birinchi yurishlariga mumkin boigan javob.

2. 
   d2-d4 d7—d5
   
3. 
   КЫ—c3 d5:e4
   

Qoralar almashish bilan o‘yinni osonlashtirmoqchi. Biroq bu al­mashish oqlar uchun markazni egalJash imkonini beradi.

4. 
   Kc3:e4 Cf&-d6
   

Bu fil uchun «е7» xonasi ancha mos keladigan joy hisoblanadi.

5. 
   Cfl-d3 Kg8—e7
   
6. 
   Cel—g5 0—0?
   

NoaniqUk. Farzm tomon ttangi sipohlarmi rivojlantinsVi to‘g*nsi(la o'ylash kerak edi.






Bu vaziyatda oqlarda vaziyat ustunligi mavjud. Qora sipohlariga qaraganda, ularning sipohlari yaxshi turibdi va faol harakat qilish- lari mumkin.

7. 
   .. Ke4 - f6 +!
   

Juda yaxshi yurish!

7. 
   ...g7:f6
   

► Agarda 7. Kph8 yurilsa, unda ФЬ5 hujum qiladi.

7. 
   Cg5:f6 Ф88-ч17 |
   

Qoralar 9. Ogd yurishiga himoya tayyorladilar, lekin

7. 
   Cd8'Jl7+ Kpg8:h7
   
8. 
   Odl—ho+ Kpg8.
   
9. 
   ФЬ8х
   

Farzin tomonini rivojlantirmaganligi uchun jazo.

37. 
    dars.
    

0‘QUV

PARTIYALARI

l-o*quv partiyasi

1. e2 —e4	c7—c6
2. d2—d4	d7—do
3. Kbl -c3	d5:e4
4. Kc3:e4	Cc8—f5
5. Ke4-g3	Cf5-g6
6. Kgl-f3	Kg8-fb*
Shu yurishda 6. ...Kb8-d7 yurilganida to‘g*riroq bo‘lar edi. Oq otni

e5 xonasiga qo‘yih. qoralar raqibga f7 xonasida hujum uyushtirish* lariga imkon berdi.

7. 
   h2-h4 h7-h6
   
8. 
   Kf3~e5 Cg6—h7
   
9. 
   Cfl—c4 e7—e6
   
10. 
    
    
    

Oq fil zarbasidan ев va f7 piyodalarini himoya qilib, 10. ...Kdo yurishini bajarish kerak edi. Kndi o'yin shunday davom etadi:

1 1. Ke6:f7 Kpe8:f7

7. 
   Фе2:е6+ Kpf7-g6
   
8. 
   Фев-Пх
   

2-o*quv partiyasi

D

1. 
   e2-e4
   
2. 
   Kgl-f3
   
3. 
   Kbl-c3
   
4. 
   Cfl—b5
   

ikaon - Pilaberi Nyu Orlean, 1900 yil e7—e5 Kb8—c6 Kg8—f6 CfB—со

5.0-0 0-0

6. 
   Kf3:e5 Фс18—e7
   

6. 
   ...K:e5, 7. d4 yurishidan keyin oqlar sipohni qaytarib oladi va markazda ustunlik qiladi.
   
7. 
   Ke5:c6
   

Oqlar ortiqcha piyodani saqlab qolishga harakat qiladi. Boshqacha

yurilganda yaxahi bolaredi: 7. Rf3 K:e4 8. d i.

6. 
   ...d7:c6
   
7. 
   Cb5-d3?
   

Jiddiy xato. 8. Cc4 K:e4 9.d3 yurishlar bilan piyodani qaytarib berib, rivojlanishni yakunlash kerak edi.

6. 
   ...Фе7—e5
   
7. 
   h
   %
   
   
   2-h3? Yana bir xato. 9.Ce2 yurilsa ham kech emas edi.
   

\ aziyatni diqqat biian ko'rib ehiqamiz, oqlarda ortiqcha piyoda, bi- roq qoralarga (Karaganda sipohiar joylashuvlari ancha yomon. Oq va Qura fminlar holatlarini, oq va qora hilar joylashuvlarini solishtirib

ko‘ring.

Xulosa:

Qoralarda ustunlik mavjud. Ularning sipohlari yaxshiroq joylash- gan.

Bu kurashning natijasini hal qiladi.

6. 
   ...Cc8:h3
   
7. 
   g2:h3 Фео—g3+
   
8. 
   Kpgl-hl Og3:h3+
   
9. 
   Kphl—gl Kf6-g4 Oqlar taslim boidi.
   

Kivojlanishdan kechikish hisobiga ortiqcha piyodani saqlab qolish- ga harakat qilish o‘vinda qayg‘uli oqibatga olib keldi.

3. 
   о*qиv partiyasi
   

1. 
   e2 — e4 e7~eo
   
2.