R ustam qosimjonov

partiya







Partiya tugallandi. 0‘yin paytida e’tiboreizlik ba’sai) mana shun- day holatlarga olib keladi. Ko'pincha o'rganavotgan shaxmatchilar partivalarida «bolalarcha» deb ataluvchi mot holat lari uchraydi.

1. 
   e2—e4 e7-e5
   
2. 
   4>dl-h5 Kb8-c6
   
3. 
   Cfl-c4 Kg8-f6
   
4. 
   
   
   

3-part iy а



1-pa rt iya

1. 
   e2—e4 e7—e5
   
2. 
   Cfl-c4 (Pd$-h4
   
3. 
   Kbl—c3 Cf8—c5
   
4. 
   Kgl-f3 ??
   

S
umuman,

hu partiyani o'rganib chiqamiz. Birinchi yurishlar yomon emas:

1. 
   e2—e4 el—eb
   
2. 
   Фс11—h5
   

Farzin jangga kirishdi va e5 piyodaga hujum qildi.

2. ...Kb8—c6

Mumkin bo'lgan himoyalanishlardan biri: 3. СП—c4

Diqqat: fi 1 va farzinning zarbalari faqat shoh tomonidan himoya- langan f7 piyodaga yo‘naltirilgan. Mana shu piyodani himoya qilish zarnr. Mumkin boigan himoyalar: 3. 3. ...ФеТ va 3. ...gfi far-

zinga hujum qiladi.

Agarda oqlar o‘z hujumlarini quyidagi yurish bilan yana davom et- tirsalar:

2. 
   Oh5—f3
   

Faqat endi piyodani himoyalab ot chiqadi: 4... Kg8-fb. Shundan keyin g7 filni olib chiqish mumkin, Cf8-g7 va rokirovkani amalga os- hirisb mumkin.

Amaliy maslahat: raqibning xavf tug'dirishini diqqat bilan kuzatib borib, o‘zingizga savol bering: «U qayerga hujum qildi?». «Menga qan- day xavf soJmoqda?».

Yana bir qisqa, lekin oYganish uchun foydali partiya:

1. 
   e2-e4 e7—e5
   
2. 
   Kgl-f3 Kg8-f6 •
   

Qoralar oqlarning yurisblarini takrorlashga qaror qildi.

3. 
   Kf3:e5 Kf6:e4
   
4. 
   Od 1—e2
   

Ot hujumdan qo‘rqdi va ortga chekindi.

4. 
   ...Ke4—f6
   

Bunga shunday javob berildi:

4. 
   Keo—c6+! Ochib shoh.
   

5-part iy a






Qoralar farzinni yoqotadi, bu esa mag'lubiyatga tcng.

18. 
    dars.
    

SHAXMAT

O
DOBI

Bevosita shaxmat o‘yinini boshlashdan avval har bir shaxmatchi amal qilishi kerak bo'lgan o*yin paytidagi asosiy shaxmat odobi qoi- dalari bilan tanishib olish kerak.

Birinchi qoida. 0‘yin paytida hech kim bilan gaplashilmaydi va maslahatlashilmaydi. Tinchlik va tartib saqlang.

Jkkinchi qoida. Awa) puxta oVlab olish va faqat shundan keyin yurish kerak.

Uchinchi qoida. Sipohni qoi bilan ushladingmi, o‘sha bilan ynrila- di. Mabodo zarha ostida turgan raqib sipohiga togsang, bu foydalimi yoki yo'qrni, uni albatta, olish kerak.

To'rtinchi qoida. Sipohni qo'yding, qolingni aiding boldi, yurish- ni bajarding. Yurishlarni o'zgartirish mumkin emas.

Beshinchi qoida. Yaxshi turmagan sipohni to‘g*ri qo'vish kerak bo‘lsa, «to‘g‘rilayman» deb. raqibni oldindan ogohlantiriladi.

18. 
    dars.
    

AMALIY

O'YIN

0‘yindan oldin hir necha maslahat. 0‘yin paytida odob qoidalariga qat’iy amal qiling. 18-darsni takrorlang.

Taxtada sipohlarni sekin va xotirjam joylashtiring.

Sipohlar bilan taxtani taqillatmang. Yurishni bajarganda sipohlar­ni sekin qo‘ving.

Boshqalar partiyalariga aralashmang, boshqalar oViniga xalaqit qilmang. Bir-biringizni hurmat qiling, gaplashish va tortishuvlarga yo‘l qo‘yniang.

18. 
    dars.
    

YAKKA SHOHNI
MOT QILISH. IKKIRUX
BILAN MOT QILISH

Hi lib olganingizdek, shaxmat o'yinining maqsadi raqib shohini mot qilishdan iborat. Hu shohning barcha chekinish xonalaridan mahrum qilib va boshqa himoyalanish usullariga imkon bermay, shohga hujum qilishdan iborat.

Shaxmatniyaxshi o'ynash uchunyakka shohni mot qilishga o'rganib olish zarur. Avval yakka shob bilan biroz tajriba orttiramiz. Shoh taxta markazida, chetida yoki burchakda nechta xonalarga ega ekan- ligini hisoblab chiqamiz. (8,5,3). Randan oddiygina xulosaga kelamiz: shohni taxta chetida yoki burehagida mot qilish oson.

Kndi shohni ikki rux bilan mot qilish usulini o'rganamiz. Ikki rux shohning yordamisiz, osongina mot qiladi. Raqib shohini navbat bi­lan gorizontal yoki vertikal boVicha kesib qo‘yib, ruxlar uni taxta chetiga siqadi.

Kndi shu holatni taxtada hosil qilib, shohni taxta chetiga siqib borib, uni mot qilishga kirishamiz. Shohni sakkizinchi gorizontalga siqib boramiz. Buning uchun undan ketma-ketligi bilan ikkinehi. uchinchi, to‘rtinchi va shu kabi gorizontallarni tortib olamiz.