R tursunova, G. Tursunova jahon musiqa tarixi


Baxning  “X rom atik fantaziya va f u g a ”si



Download 6,12 Mb.
Pdf ko'rish
bet54/104
Sana11.01.2022
Hajmi6,12 Mb.
#345999
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   104
Bog'liq
Jahon musiqasi tarixi (R. Tursunova)

Baxning  “X rom atik fantaziya va f u g a ”si.
  Bu asar yangiligi va 
qoilangan  yangi  topilmalar  bilan  e ’tiborni  tortadi.  Ikki  manual  va 
pedalli  klavesin uchun yaratilgan  mazkur asar organ  san’ati  an’ana- 
larida  bajarilgan  b o iib   (bahaybat  monumentallik  va  badihago‘ylik 
hajmi),  diniy  kantatalar  va  dramatik  deklamatsiyalami  ifodaviy 
vositalarini  o‘z  ichiga  olib,  torli  musiqaning  ayrim  an’analarini 
davom ettiradi.
Bunday  murakkab  uslubiy  sintezi  asosida  yangi  klavir  uslubi 
yuzagakelib, o'zining ko‘rinishi bo‘yicha Betxoven fortepiano musi- 
qasini  oldindan  belgilab,  m a’lum  m a’noda  romantik  kompozitorlik 
ijodiyoti y o iin i yoritgan namunaga aylandi.
Xromatik  fantaziya  va  fuga  yaratilishi 
davri  Baxning  Kyotenda  istiqomat  qilgan 
vaqtga to‘g‘ri  keladi  (1720),  oxirgi tahriri -  
1730-yilda  amalga  oshirilgan.  Asar  xrono- 
logiya  bo‘yicha  taniqli  organ  fantaziya  va 
fuga  g-moll  yaratilish  vaqtiga  yaqin. 
Xromatik 
nomi 
Bax 
zamondoshlari 
tomonidan  berilgan  bo‘lib,  biroq  aynan 
asardagi 
qaysi 
lavha 
uni 
shunday 
nomlanishiga  turtki  bergan,  degan  g‘oya 
hanuzgacha mavhumligicha qoladi.
Fantaziya 
dramatik 
patetikaga 
boy 
b o iib , 
ko‘tarinki 
ekspressiyasi bilan ajralib turadi.  Uning 
kompozitsiyasi
 ikki kontrast, 
shu  bilan  birga,  bir-biri  bilan  uzviy  bo g iiq   boigan  ketma-ket
84
www.ziyouz.com kutubxonasi


qismlardan  iborat.  Katta  birinchi 
qism  erkin  badihalikni  to‘foni  bo‘- 
lib,  o'zining kengligi bilan hayratga 
soladi.  Ikkinchi  qism  -   falsafiy 
rechitativ  qat’iyatli  niqob  ortida 
katta 
hissiyotlar  jo ‘sh 
urishini 
namoyon qiladi. Ikki qismlar bir-biri 
bilan  faktura  boyligi,  o‘zgaruvchan 
ritm  evaziga  to ‘xtovsiz  harakatni 
gavdalaydi.
Fantaziyaning  umumiy  dina- 
mik  chizgisi  fojiaviy  xarakterdagi 
tantanali kodada yakun topadi. Qay- 
g‘u-iztirobli  hissiyotlar  bu  yerda 
tinchlanib, borliq sifatidatasdiqlanadi. Fantaziyaning garmonik asosi 
birmuncha murakkab, ayniqsa, rechitativlarda.
Tonal  rivojlov  nafaqat  d-mollga  nisbatan  uzoq  va  yaqin 
tonalliklar,  balki  Des-dur,  Ces-dur,  fis-moll,  cis-moll  kabi 
tonalliklarni h am qamrab oladi. Shunda uzoq tonalliklar tonika orqali 
emas, balki o'zining D (D)si yordamida namoyish etiladi.

Download 6,12 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   104




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish