R tursunova, G. Tursunova jahon musiqa tarixi

Iogann  Yakob 
Djirolamo 
Ditrix Bukstexude
Froberger 
Freskobaldi
0 ‘sha  paytlarda  organchilar  klavikkord  va  klavisin  cholg'usi- 
ning mohir sozandalari ham  boigan.  Bora-bora klavir musiqa organ 
va lyutnya (ud) musiqasidan yiroqlashib, ajralib boradi.  Klavir uchun 
asarlar  repertuarining  salmoqli  qismini  raqslar  va 
syuita
  (fransuz
39
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

tilidan  -   qator,  ketma-ketlik)  nomi 
turkumlari egallagan.
bilan  e’tirof  etilgan  raqs
Syuita 
tarkibiga 
vazmin 
nemis 
allemanda,  harakatchan  fransuz  kuranta, 
sekin ispan sarabandasi va tezkor ingliz jiga 
raqslari  kirgan.  Ba’zan  mazkur  asosiy 
raqslarga  qo‘shim cha  raqslar  o ‘miga  ariya 
va rondo kiritilishi mumkin boigan.
Prelyudiya  yoki  uvertyura  butun  raqs 
turkumini  an’anaga  ko‘ra  ochib  bergan. 
Syuita  bilan  bir  qatorda  boshqa  turkumlar 
ham paydo bo‘ldi.  Shulardan biri -  sonata va konsert janrlari.  Sonata 
shaklining asosiy turi  mazkur davrda  cherkov sonatasi  hisoblangan. 
Mazkur  janr  asosan  cherkovlarda,  diniy  bayramlarda  ijro  etilishi 
uchun  mo‘ljallangan.  Cherkov  sonatasi  bilan  bir  qatorda  dunyoviy 
sonata turlari ham mavjud bo‘lgan. Shu asosda Italiya va Olmoniyada 
klavisin  sonatalari  dunyoga keldi.  Ushbu  davrda nemis  kompozitori 
Iogann  Kunau
  qalamiga  mansub  “Bir  necha  Bibliya  hikoyalarning 
musiqiy tavsifi” (1770) yaratildi.
0 ‘sha  davrda  kamer  musiqa  deganda,  cherkovdan  tashqari, 
ya’ni  xonaki  sharoitda  ijro  etiluvchi  musiqa  nazarda  tutilgan.  Asta- 
sekin  mazkur  termin  bilan  har  bir  alohida  cholg‘u  uchun  yozilgan 
mustaqil  partiyalar,  ya’ni  ansamblli  asarlar  tushunila  boshlandi. 
Olmoniya,  Shveytsariya,  Chexiya,  Gollandiya,  Shvetsiya mamlakat- 
larida 
collegium  musicum
  -   kamer-cholg‘u  orkestr  musiqasini  ijro 
etish  uchun  to ‘plangan  va  asosan  talabalar,  byurgerlar,  qisman
40
www.ziyouz.com kutubxonasi

---