so‘z;shakli alohida o lin g a n d a un
mujassamlashgan emas. Bu vazifa unga
kontekst (nutq sharoiti,
gapdagi o‘mi
va h.)
to m o n id a n kiritilmoqda.
Bunda
(Pm)
morfemali ekanligiga u n i
shahardadir, shaharda edi, shaharda
bo'ladi tarzida
o ‘zgartirish
b ila n ham amin bo‘lish mumkin.
Demak,
Uyimiz shaharda gapida ( P m) tarkibiy qismlari quyidagicha:
T — tasdiq, M — aniq, Z — h o z ir g i zamon, Sh — III shaxs. Bunda
ham kesimning tarkibiy qism lari (W ) va (Pm) ajralib turibdi. Shu
xususiyatga ko‘ra ular sem an tik -fu n k sion al shakllangan gaplardan
ajralib turadi.
Semantik-funksional
shakllan gan gap. Semantik-funksional
shakllangan gap to ‘rtga b»o‘linadi:
1) modal s o ‘z-gap (
Kelasizm i7 - Albatta)\
2) undov s o ‘z- gap (
Beh-beh! Oh-oh)\
3) tasdiq/inkor so‘z - g a p
(Ha, y o ‘q)\
4) taklif-ishora so‘z -g a p
) .
Bu so‘z-gapning t»archasida
kesimlik kategoriyasi m a’nosi
(TMZSh) so'zning lug'aviy ma’n o sid a mujassamlashgan b o ‘ladi.
Shuning uchun bunday s o ‘z-gap :
a)
hech
qachoii
k esim lik
qo‘shimchalarini qabul
qila
olmaydi;
b) nutqda a lo h id a g a p b o ‘ lib k ela d i;
d) boshqa gap tarkibiga kirganda, uning biror b o ‘lagi bilan
seinantik
aloqaga
k irishm aydi
va
o ‘z
mustaqilligini
saqlab
Do'stlaringiz bilan baham: |