R sayfullaye V a, B. M e n g L iy e V, G. Bo q iyeva, M. Q u r b o n o V a, Z. Y u n u s o V a, m a b u z a L o V a h o z I r g I

kitobni o'qimoq
s o ‘z birikmasi [ o t ‘uslulП, keiishigi+ fe >i] L SQ i, 
O ’qidim
gapi e sa [W Pm]
qolipi hosilasi. Bular sir a sid a s o ‘z yasash va so'z birikm asi qolipi
tushuncha ifo d a lo v c h i — atash (nom inativ) vazifasini bajaruvchi
hosilani beradigan 
q o lip
b o ‘lsa, gap 
qolipi 
filer 
ifod alovch i
(kom m unikativ) 
h o s ila n i 
tu g‘diruvchi qolip 
h isob lan ad i. 
S o ‘z
yasash qolipi lis o n iy b o ‘ lsa -d a , lekin sintaktik m oh iyatga ega em as.
Sliuning 
u c h u n
u 
lis o n iy
derivatsion 
qolip 
(L D Q ) 
sifatida
derivatsiya b o 'lim id a q o ld ir ilib , sintaksisda erkin sin ta k tik hosila
beruvehi, ya’n i s o ‘z b ir ik m a si va gap qolipi tekshiriladi.
289

---

Fo rm al va substansial (stra k tu ra l) sintaksis. 
Form al sintaksis
b e v o s ita k u zatish d a berilgan, nutqiy sintaktik hodisani o ‘rganadi.
B o s h q a c h a aytganda, u alohidalik, h o d isa , voqelik, oqibat sifatidagi
n u tq iy h o s ila bilan band b o ‘lib, iim um iylik, m ohiyat, im koniyat,
sa b a b sifa tid a g i lison iy birlikni (nutqiy birlikning lisoniy to m o n in i)
o ‘r g a n ish n i su bstansial sintaksis hukm iga havola etadi. Shuningdek,
fo r m a l sin ta k sis 
kitob
va 
o'qimoq
s c ‘zlari orasidagi sintaktik aloqani
h a m
tek sh ira d i. 
Zero, 
bundagi 
o'qimoq