R sayfullaye V a, B. M e n g L iy e V, G. Bo q iyeva, M. Q u r b o n o V a, Z. Y u n u s o V a, m a b u z a L o V a h o z I r g I

sintaktik, m a ’ n o v iy b e lg ig a ega. Moc al bilan
yuklam aning o 'zg a rm a slig i u la rn in g m o r fo lo g ik
belgisiga kiradi.
279

---

S in tak tik
jihatdan esa m odal ajraluvchilik (ya’ni kirish so 'z
v a z ifa sid a kela olad i), yuklam a esa m uchalanm aslik (gap bo'lagi
b o ‘la o lm a s lik ) belgisiga ega. Sem antik 
jihatdan m odal s o ‘z
fikrning v o q e lik k a m unosabatini ifodalaydi va butun gapga taalluqli
b o ‘ladi. 
Y uklam a esa
ta ’kid, 
o'xshatish, 
kuchaytirish 
kabi
q o ‘s h im c h a m a ’no ifodalaydi. Yuklama ifodalagan m a ’no butun
gapga b e v o s ita taalluqli bo'lm ay, a w a lo , o ‘zi tirkalib kelgan
b o ‘la k n in g m a ’nosini b o ‘rttirishga xizm at 
qiladi va shu b o ‘lak
orqali b u tu n gapga taalluqli b o ‘ladi.
S o ‘z-gap
S o ‘z -g a p to ‘planiini ajraíish tamoyillari. 
O 'zbek tilshunosligida
s o ‘z - g a p n in g m ohiyati, turlari, ularning leksik m ateriali tavsifi,
q o ‘llan ish
xususiyati 
em pirik 
asosda 
yetarlicha 
o ‘rganilgan.
S u b sta n sia l yondashuvda gapning eng kichik qurilish qolipi 
[WPm]
sifatida q a y d etilgach, ziddiyatli, izohtalab nuqtalarga ega b o ‘lgan
s o ‘z - g a p g a ham «lison-nutq» tam oyili asosida y o n ia sh ish zaruriyati
paydo b o ‘ ld i va liar bir gapning o ‘z qolipi mavjud b o ‘lgani kabi,
s o ‘z - g a p n in g ham o'ziga x o s m uayyan bir lisoniv qurilish m odeli
b o ‘Iishi sh a rtlig i e ’tirof etildi.
S o ‘z -g a p