R sayfullaye V a, B. M e n g L iy e V, G. Bo q iyeva, M. Q u r b o n o V a, Z. Y u n u s o V a, m a b u z a L o V a h o z I r g I

(nutq) 
orasidagi 
a loq a 
butun-qism , 
umumiylik-xususiylik
munosabatidek bo‘ladi. A dabiy til (nutq) me’yorlashgan. U xalq
slievalaridan ustun turadi va. uning m e’yorlariga qat’iy rioya qilish
sliu tilda (xalqqa) so'zlovchilar, turli sheva va lahja vakillari orasida
rasmiy muloqot uchun shart. 
Adabiy til (nutq) 
umumxalq
madaniyati saviyasining bir ko‘zgusi. Yozma va og‘zaki 
nutqda
adabiy me’yorga rioya qilish s o ‘zlovchi (y^ozuvchi) m adaniy
saviyasiui belgilaydi.
Ko‘pgina xalqlar adabiy til (nutq) m e’yoriga X IX -X X asrlarda
ega bo'lgau bo‘lsa, o‘z b e k >calqida adabiy til (nutq) a ifa n a si uzoq
o'tmishga borib taqaladi. B e v o sita o ‘zbek xalqi tarixiga mansub
bolgan adabiy nutq 
me’ yoriga 
rioya qilib yozilgan 
yozma
yodgorlikdan katta v a eng qadimiysi — Yusuf Xos Hojibning
«Qutadg‘u 
bilig» asari, 
M a h m u d Koshg'ariyning arab 
tilida
yozilgan «Devonu lug^otit turk» qom usida berilgan I X - K l asrlar
a
mansub. Mashhur turkiyshu nos olim lar akademik V .R adlov va
al
Arat, Besim Atalay (T u rk iy a ), Kari Brokkelman, Anna M ari fon
Gaben (Olmoniya), Y iliy
N em et (Mojoriston), Karl M en ges,
Omelyan Pritsak (A Q Sh) kabilarning umumiy fikriga ko‘ra, adabiy-
badiiy nutq «Qutadg'u bilig» yoki «Devonu lug'otit turk»da
kcltirilgan turkiy she’r iy parchalarda aks ettirilgan holatga kelish
15

---