R. O. Ismatov Nammqi, "Menejment" kafedrasidotsenti, iqtisod fanlari

Bu yilgi Inson taraqqiyoti indeksi shakli esa Inson taraqqiyoti indeksi tomonidan
ma’lum muddatda kuzatilgan kompyuterlashtirilgan va hisobotlashtirilgan minimum
- maksimumga asoslangan, normalashtirilgan ko‘rsatkichlariga asoslangan geometrik
ifodaga ega. SHuning uchun ham ilgarigi kishi boshiga daromad darajasining
kuzatilgan maksimum nuqtasi 2010 yilgi Inson taraqqiyoti indeksi hisobotida
o ‘zgaritirildi. Geometrik qiymatni qabul qilish notekis rivojlanayotgan mamlakatlar
hajmlarini ham, past darajadagi ko‘rsatkich qiymatlarini ham ishlab chiqara oladi.
Geometrik 
o ‘rtacha qiymat Inson taraqqiyoti indeksi o ‘rinlariga ozgina ta’sir
ko‘rsatadi.
*
X o‘sh nima uchun geometrik o‘rtacha ko‘rsatkich Inson taraqqiyoti
indeksi uchun arifmetik o ‘rtacha ko‘rsatkichga qaraganda ko‘proq mos keladi?
YAngi Inson taraqqiyoti indeksi eski Inson taraqqiyoti indeksidan farqli o‘laroq
yo‘nalishlar bo‘yicha erishilgan yutuqlar farqlarini aniq ko‘rsata oladi. Yo‘nalishlarni
geometrik o‘rtacha ko‘rsatkichlarga asoslanib o ‘lchashda haqqoniy bo‘lmagan ijro
yangi Inson taraqqiyoti indeksida to‘g‘ridan to‘g ‘ri o ‘z aksini topadi va bu esa
mamlakatning uch yo‘nalishli o ‘lchovdagi muvaffaqiyat darajasini aniq ko‘rsata
oladi. Endi yo‘nalishlar bo‘yicha o ‘lchovlarda mukammal almashtirishlar yo‘q.
Boshqacha qilib aytganda, bir yo‘nalishda erishilgan past natijalar boshqa
yo‘nalishdagi erishilgan yuqori muvaffaqiyatlar hisobiga almashtirilib to‘g ‘rilanib
ketavermaydi. Geometrik o‘rtacha ko‘rsatkich yo‘nalishlarni o ‘lchashda ular
orasidagi almashtirish-to‘ldirib ketish darajasini kamaytiradi. Bir paytning o ‘zida
tug‘ilgandagi umr ko‘rish uzunligidagi 1 % kamayish Inson taraqqiyoti indeksi
bo‘yicha daromad va ta’lim ko‘rsatkichlarida ham o ‘z ta’sirini 1 % kamayishini