R. I. G im u s h, F. M. M a t m u r o d o V

Nazorat savollari
1. Ilmiy konstruktorlik innovatsion faoliyatni tashkil qilishda qanday 
ichki tuzilm alar bor?
2. Kashfiyot, ixtiro va ratsionalizatorlik taklifi deganda nimani tushunasiz?
3. Iqtisodiy sam aradorlikni hisoblaganda q an day k o 'rsa tk ic h la r 
qo‘llanilmaydi?
4. Um um iy iqtisodiy samaradorlik va iqtisodiy samaradorlik qanday 
tenglam a yordamida hisoblanadi?
1.3. INNOVATSION MENEJMENTNI
YAXSHILASHDAGIIMKONIYATLAR
Reja: 
1. Qayta ishlash sanoatining asosiy tarmog‘i — paxta sanoati.
2. 
Ilmiy-tadqiqot ishlari natijalari iqtisodiy samaradorlik uchun muhim
omildir.
Tayanch iboralar: 
salohiyat, taktik vazifa, va iqtisodiy samaradorlik.
Qayta ishlash sanoatining asosiy tarmog‘i — paxta sanoati.
M a’lumki, 
bozor iqtisodiyotiga o ‘tish sharoitida biz eksport-im port qonunlarimizni 
xalqaro normalarga to ‘g‘ri kelishiga va sheriklarimiz paxta mahsulotini qayta 
ishlash va bu sohadagi ishlarni investitsiyalashga majburmiz.
Ko‘rinib turibdiki, bizning qonunlarda ikki maqsadlilik bor. Asosiy va ke- 
rakli maqsad — 0 ‘zbekiston Respublikasi xomashyo bazasi bo'lib qolmasligi 
kerak. Birinchidan, katta strategiyali rejada biz paxta xomashyoni import qil- 
masdan asta-sekinlik bilan kelajakda shu yerda qayta ishlash. Shunday bo‘lganda 
hamma mahsulot foydasini, paxtani terib olishdan to uni tayyor holga keltir- 
guncha foyda bizda qolardi. Bundan tashqari, bu qilinayotgan rejalar, amalga 
oshgan taqdirda qishloq joylarda ham minglab ishchi o ‘mi yaratiladi.
Ikkinchi vazifa — taktik vazifa. U shuni nazarda tutadiki, hali tayyor 
mahsulotli sanoat bazasi yaratilgani yo‘q, biz hozircha katta qismini eks- 
port qilishga majburmiz. Bu eksport qilinadigan paxta jahon bozorida 
raqobatbordosh bo'lishi kerak.
Chet el tajribasini o ‘rganib shu m a’lum b o ‘ldiki, ko‘pgina xorijiy fir- 
m alar tola tozalashdagi chang m a’lum miqdorda kam qilib beriladi.
Shuni nazarda tutib, izlanishlar natijasida shuni tushundikki, asosiy re- 
zerv effektning ko‘tarilish asosi xomashyo o‘sishini normallashtirib boshqa- 
rib turish zarur. Uning tolalik darajasini ijobiy tomonga o ‘zgartirish quyidagilar 
orqali, ya’ni tola changi koeffitsientini silindri va ishchi kamerasi parametr- 
lar asosini o ‘zgartirishni taqozo etadi. Tadqiq izlanishlari ko‘rsatadiki, sifatli 
tola ishlab chiqarishni ko‘paytirish, tola yo‘qotilishini qisqartirish va elektr 
energiyani tejamkor qo‘llash kelajakdagi asosiy maqsaddir.
38

---