R. H. Djurayev pedagogika fanlari doktori, akademik

Pedagogik faoliyatda
 o’qituvchigа qo’yilаdigаn tаlаblаr: 
1.
Fаоliyatdаn 
kutilgаn mаqsаdni ҳар бир o’quvchi онгига етказиш 
2.
Fаоliyatni tаshkil etishда o’quvchilаr tаshаbbusi vа ijоbiy fаоllikkа suyanish. 
Ishni 
tаqsimlаsh, 
rеjаlаshtirish, 
hisоbgа 
оlish, nаtijа chiqаrishni 
o’quvchilаrning o’zlаrigа hаvоlа qilish kеrаk. 
3.
Fаоliyat jаrаyonidа ўқувчи sоhibkоrlik vа ijrоchilik mаlаkаlаrini egаllаb 
bоrishi. 
4.
Ish nаtijаsini muhоkаmа qilish, ishtirоkchilаrni rаg’bаtlаntirish. 

---

327 
intilmagan o‘qituvchi tavakkalchilik, oddiylik va soxtalik kabi illatlarga giriftor 
bo‘ladi
48
»,-deb ta'kidlaydi. 
Pedagogik qobiliyatlar, pedagogik faoliyatni muvaffaqiyatli tashkil 
qilishga zamin yaratadi. Quyidagi pedagogik qobiliyatlar ta'lim-tarbiya jarayonida 
samarali natijalarni qo‘lga kiritish imkonini yaratadi: 
-
kommunikativlik (muloqotga moyillik); 
-
empatiya (o‘zgalar o‘rniga o‘zini quya bilish, odamlarga nisbatan 
ko‘ngilchan bo‘lish, mehribonlik); 
-
aql bilan sezish- kasbiy ziyraklik, boshqalarga hamdard bo‘lish, ichki 
(hissiy) sezgirlik; 
-
shaxsning harakatchanligi, irodaviy ta'sir ko‘rsatish va mantiqiy ishontirish 
qobiliyatlari; 
-
hissiy barqarorlik - o‘zini boshqara olishi; 
-
kelajakni eng maqbul holda bashorat qilish; 
-
kasbiy mustaqillik - ijod qilish qobiliyati.
Mahoratli o‘qituvchi quyidagi bilim, ko‘nikma, malakalarni egallagan 
bo‘lishi zarur: 
1)o‘qituvchi dunyoqarashi keng, har qanday voqyea va hodisa ustida erkin fikr 
yurita olishi zarurdir; 
2)o‘qituvchi birinchi galda o‘zi o‘qitadigan fanni chuqur bilimdoni bo‘lgandagina 
o‘quvchilarda umumiy va kasbiy ta'lim sifatini oshira oladi hamda ularda fan-
texnika hamda amaliy faoliyatga qiziqish va istak hosil qila oladi; 
3)o‘qituvchi zamonaviy texnologiyalarga asoslangan holda darsni tashkil qilishi 
va uning har bir daqiqasidan unumli foydalanishi zarur; 
4)O‘qituvchining mohirligi pedagogika va psixologiyani hamda o‘zi o‘qitadigan 
fanning metodikasini chuqur egallaganligida namoyon bo‘ladi; 
1
1
Абдуллаева Ш.А., Сайитов С.С., Халикова Г.И. История педагогики / Педагогические взгляды Адольфа 
Дистервега. –Тошкент: Фан ва ахборот технологиялари, 2008.-117-с. 

---

328 
5)Pedagogning umumiy madaniyati yuqori bo‘lishi lozim. Bu esa undan adabiyot 
va san'at sohasidagi bilimlarga ega bo‘lishni talab qiladi; 
6)O‘qituvchi pedagoglik odobi va nazokatiga rioya qilishi kerak. Pedagoglik 
odobi va nazokati o‘qituvchilik kasbiga xos fazilatlardan bo‘lib, uning mahoratini 
oshiradi; 
7)O‘qituvchi pedagogik mahoratga va har tomonlama bilimga ega bo‘lishi lozim, 
chunki unga o‘quvchilar har sohada murojaat qilishlari mumkin. 
Demak o‘qituvchi pedagogik mahoratga psixologiya va pedagogika 
turkumidagi fanlarni chuqur o‘rganish; mutaxassislik fanlari, ularni o‘qitish 
metodikasidan puxta bilimga ega bo‘lish; pedagogik amaliyotda faol ishtirok 
etish va uni samarali o‘tkazish; o‘z faoliyatini doimo tahlil qilib, unga nisbatan 
tanqidiy munosabatda bo‘lish, boshqalar tajribasini o‘rganish; o‘z ustida mustaqil 
ishlash, malaka oshirish kurslarida o‘qib borish kabilar orqali erishishi mumkin.