R e s p u b L i k a s I k o n s t I t u t s I y a s I n I

119 O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi 115-moddasi, 313-b.
290

---

• Mansabdor shaxslar va fuqarolardan odil sudlovni amalga 
oshirish bilan b o g iiq b o ‘lgan o ‘z farm oyishlarining 
bajarilishini talab qilish;
• M ansabdor va boshqa shaxslardan odil sudlovni amalga 
oshirish uchun zarur b o ig a n axborot olish;
• Uyushmalarga birlashish huquqiga ega;
• Sudyalar qonun hujjatlariga muvofiq boshqa huquqlarga 
ham ega bo‘lishi mumkin.
Sudyalar fuqarolik, xo‘jalik va jinoyat ishlarini, m a’muriy 
huquqbuzarlik to ‘g‘risidagi ishlarni ko‘rish chog‘ida 0 ‘zbekis- 
ton Respublikasining Konstitutsiyasiga va boshqa qonunlariga 
so‘zsiz rioya qilishlari, fuqarolarning huquq va erkinliklari, 
sha’ni, qadr-qimmati va mol-mulki, korxonalar, muassasalar 
va tashkilotlarning huquqlari hamda qonun bilan qo‘riqlana- 
digan manfaatlari himoya qilinishini ta ’minlashlari, beg‘araz 
va adolatli boiishlari shart.
«Sudlar to ‘g ‘risida»gi qonunning 70-m oddasiga k o ‘ra, 
sudyalar o ‘z faoliyatlarida daxlsizlik huquqlaridan foydalanadi- 
lar.
Sudyaning shaxsi daxlsiz. Sudyaning daxlsizligi uning 
turarjoyi, xizmat xonasi, foydalanadigan transporti va aloqa 
vositalari, xat-xabarlari, unga tegishli ashyolar va hujjatlarga 
taalluqlidir.
Sudyalarning shaxsiy xavfsizligini ta ’minlash maqsadlarida 
ularga 0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi raisi, Oliy xo‘jalik 
sudi raisi, Adliya vaziri tom onidan belgilanadigan ro ‘yxat 
bo‘yicha o ‘ qotar qurol beriladi. Zarur hollarda tegishli sud raisi- 
ning qaroriga binoan Ichki ishlar organi sudya va uning oilasi 
uchun qurolli soqchilar ajratadi.
Sudyaga nisbatan jinoyat ishi faqat 0 ‘zbekiston Respub­
likasi Bosh prokurori tomonidan qo‘zg‘atilishi mumkin.
Sudya 0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining yoki 
0 ‘zbekiston R espublikasi Oliy x o ‘jalik sudi Plenum ining 
roziligisiz jinoiy javobgarlikka tortilishi, hibsga olinishi mumkin 
emas.
Sudya sudyalarning tegishli malaka hay’atining roziligisiz 
m a’muriy javobgarlikka tortilishi mumkin emas.
Sudyaniflg turarjoyi yoki xizmat xonasi, foydalanadigan 
transportiga kirish, ularni k o ‘zdan kechirish, ularda tintuv 
o ‘tkazish yoki ulardan ashyoni olish, telefondagi so‘zlashuv- 
larini eshitish, sudyani shaxsan ko‘zdan kechirish va uni shaxsiy 
tintuv qilish, shuningdek, uning xat-xabarlarini, unga tegishli
293

---

ashyolar va hujjatlarni ko‘zdan kechirish, olib qo‘yishga faqat 
Q oraqalpog‘iston Respublikasi prokurori, viloyat, Toshkent 
shahar prokurori, 0 ‘zbekiston Respublikasi Harbiy prokurori 
ruxsati yoki sudning qarori bilan yo‘l qo‘yiladi.
Tumanlararo, tuman (shahar) sudi, okrug va hududiy harbiy 
• 
sud sudyasiga n isb atan jin o y a t ishi yuqori turuvchi sud 
sudloviga, boshqa sudlar sudyalariga nisbatan esa 0 ‘zbekiston 
Respublikasi Oliy sudi sudloviga tegishlidir.
Sudda o ‘z vazifalarini bajarayotgan davrda xalq maslahat- 
chilariga sudyalar daxlsizligining barcha kafolatlari tatbiq 
etiladi.
«Sudlar to ‘g ‘risida»gi qonunning 71-moddasiga muvofiq, 
su d y alarn in g v a k o la tla ri quyidagi h o lla rd a t o ‘x tatilish i 
mumkin:
• Sudya jinoiy javobgarlikka tortilgan bo‘lsa;
• S udya o ‘z lavozim iga zid fao liy at b ilan s h u g ‘ul- 
lanayotgan b o ‘Isa;
• Sudya tibbiy yo‘sindagi majburlov choralariga tortilgan 
yoki sud q a ro ri b ilan uning m uom ala la y o q ati 
cheklangan b o ‘lsa;
• Sudya sud qarori bilan bedarak yo‘qolgan deb topilgan 
b o isa;
• Sudyaning vakolatlari bu vakolatlarni to ‘xtatishga sabab 
bo‘lgan asoslar bekor b o ‘lgunga qadar to ‘xtatiladi.
Sudyalarning odil sudlovni am alga oshirish borasidagi 
faoliyatiga baho berish maqsadida sudyalarning malaka hay’at- 
lari vaqti-vaqti bilan sudyalarning malaka attestatsiyalarini 
o ‘tkazib turadi. Sudyalarga har yili o ‘ttiz olti ish kunidan iborat 
haq to ‘lanadigan ta ’til beriladi, shu bilan birga sudyalarning 
hayoti va sog‘lig‘i davlatning maxsus muhofazasida b o ‘ladi 
h am da R espu blika bu d jeti m a b lag ‘lari hiso bid an davlat 
tomonidan majburiy tartibda sug‘urta qilinadi.