R e s p u b L i k a s I k o n s t I t u t s I y a s I n I

«Qoraqalpog‘iston
Respublikasi, viloyatlar, Toshkent shahrining chegaralarini
o‘zgartirish, shuningdek, viloyatlar, shaharlar, tumanlar tashkil
qilish va ularni tugatish O ‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi-
ning roziligi bilan amalga oshiriladi» 
deyilgan.
Viloyat 
— m a’muriy-hududiy birlik sifatida o ‘rta asrlardan 
m aium . Sharqning ayrim mamlakatlari (Afg‘oniston, Turkiya
166
F ransiya R esp ub lik asid a
besh pog‘onali ma’muriy-
hududiy bo‘linish mavjud:
region, departament, okrug,
kanton, kommunalar. Lekin
okrug va kantonlarda ma­
halliy hokimiyat organlari
tashkil etilmaydi.

---

va boshqalar), shuningdek, 0 ‘rta Osiyo xonliklari tarixda 
viloyatlarga b o ‘lingan. 1924-yil sh o ‘rolar o ‘tkazgan milliy 
davlat chegaralanishi arafasida Turkiston ASSR 6 ta viloyatga: 
Sirdaryo, Samarqand, F arg ‘ona, Zakaspiy (Turkmaniston), 
Yettisuv, Amudaryo viloyatlari; Xorazm xalq Sovet Respub­
likasi (XXSR) 3 ta viloyatga, Buxoro xalq Sovet Respublikasi 
(BXSR) esa 15 ta viloyatga boiingandi. 1925-yil 13-yanvardan 
u y e zd
deb yuritila boshlandi. Keyinchalik ruscha 
o b la st
nomi 
bilan qayta tashkil etildi. 0 ‘zbek tili davlat tiliga aylanishi bilan 
tarixiy m a’muriy-hududiy birlik nomi sifatida 
v ilo y a t
so‘zi 
qayta tiklandi75.
0 ‘zbekiston Respublikasi m a’muriy-hududiy tizimidagi eng 
yuqori b o ‘g‘indir va eng yirik b o ‘linm a sifatida alohida 
ahamiyat kasb etadi. M a’muriy- hududiy birliklarning qolgan 
bo‘g‘inlari -tum an, shahar, shaharcha, qishloq, ovul, viloyat- 
ning tarkibiy qismlari, ichki b o ‘g‘inlari b o ‘lib, shu tariqa u 
muhim tashkiliy funksiyani bajaradi. Chunki u orqali 0 ‘zbekis- 
ton Respublikasi davlat vakillik hokimiyat organi va boshqaruv 
id o ra la ri bilan alo q a b o g ‘lashning b u tu n tizim i am alga 
oshiriladi. Bunday holat viloyat quyi hokim iyat vakillik va 
ijroiya organlari faoliyatiga nafaqat rahbarlik qilishni, balki 
ularni umumdavlat va mahalliy m anfaatlardan kelib chiqib 
birlashtirilishini anglatadi.
Viloyat yirik m a’muriy-hududiy b o ‘linma sifatida barqaror 
b o ‘lm o g ‘i lozim . U ning tu zilish i, m u sta h k a m lan ish i, 
yiriklashuvi yoki bo‘linishi iqtisodiy jihatidan asoslantirilishi 
lozim, bu mazkur m a’muriy-hududiy birlikda xalq xo‘jaligi- 
ning b archa tarm oq larinin g kom pleks rivojlanishiga olib 
kelmog‘i lozim va bu viloyat barcha tarkibiy b o ‘g‘inlarining 
mavjud iqtisodiy va madaniy aloqalariga tayanmog‘i shart76.
0 ‘zbekiston Respublikasi hududining viloyatlarga bo‘linishi 
tarixiy an ’analarimizga sodiq qolgan holda tarixiy m a’muriy- 
hududiy boiinish holatini qayta tikladik. Mavjud viloyatlarga 
b o ‘linish, m am lakatim iz daxlsizligini saqlashda muhim rol 
o ‘ynaydi. So‘nggi yillarda viloyatlar soni barqaror saqlanib 
qolmoqda. Hozirgi kunda 0 ‘zbekiston Respublikasi tarkibida 
12 ta viloyat mavjuddir. 0 ‘zbekiston Respublikasining poytaxti,