muhokamasiga taqdim etiladi, umumiy ovoz (referendum)ga
qo‘yiladi. Referendum o ‘tkazish tartibi qonun bilan belgila
nadi».
Ushbu m e’yor 0 ‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi
ning xalq hokimiyatchiligi tamoyiliga asoslanganligini yana bir
karra yaqqol k o ‘rsatadi. Xalq hokimiyatchiligi —
bu butun
hokimiyat amalda va yuridik jihatdan xalqqa tegishli degani.
Konstitutsiyaga binoan, xalq hokimiyatni bevosita hamda o ‘zi
saylab q o ‘yadigan organlari orqali am alga oshiradi. Xalq
saylovlar yo‘li bilan hokimiyatning vakillik organlarini tuzadi,
m am lakat Prezidentini saylaydi, umumxalq muhokamasi va
referendumlar orqali jamiyat va
davlat hayotining eng muhim
masalalarini hal qiiadi.
Respublikamizda referendum o ‘tkazish tartibi 2001-yil 9-
noyabrda kuchga kiritilgan yangi tahrirdagi « 0 ‘zbekiston
R espublikasining referendum i to ‘g ‘risida»gi qonuni bilan
ta rtib g a solinadi. U nga k o ‘ra, 0 ‘zbekiston R espublikasi
referendum i 0 ‘zbekiston Respublikasining qonunlarini va
boshqa qarorlarini qabul qilish maqsadlarida jamiyat va davlat
hayotining eng muhim m asalalari
yuzasidan fuqarolarning
umumxalq ovoz berishidir.
1995-yil 26-martda o ‘tkazilgan referendumda Respublikamiz
fuqarolarining faol ishtirokida bir ovozdan yurtboshimiz Islom
Karimovning Prezidentlik vakolatlari 2000-yilgacha uzaytirildi.
2002-yil 27-yanvarda o ‘tkazilgan referendumda esa ikki palatali
parlament va Prezident vakolati muddatini uzaytirish masalasi
q o ‘yilib, referendumda ovoz beruvchilar ro ‘yxatiga kiritilgan
13266602 nafar fuqarolarning 12113070 nafari ishtirok etdi.
Referendumda qatnashish huquqiga ega bo‘lgan aholining 92
% dan ortig‘i bu masalani yoqlab ovoz berdi.
Bular shuni anglatadiki, K onstitutsiyaning 9-moddasida
belgilangan me’yor quruq qog‘ozdagina boim ay,
balki doimo
harakatdadir.
0 ‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasining 0 ‘zbekis-
tonda xalq hokimiyatchiligi va uning amalga oshirilishi shakl
lari xususida ham muhim me’yorlar belgilandi. Jumladan, u-
ning 10-moddasiga muvofiq, « 0 ‘zbekiston xalqi nomidan faqat
u saylagan Respublika Oliy Majlisi va Prezidenti ish olib borishi
mumkin.
Jam iy atn in g b iro n -b ir qism i, siyosiy p artiy a, ja m o a t
birlashmasi, ijtimoiy harakat yoki alohida shaxs 0 ‘zbekiston
xalqi nomidan ish olib borishga haqli emas».
65
0 ‘zbekiston Oliy Majlisi bevosita
xalq tomonidan tashkil
etilib, uning vakillik organi hisoblanadi. Unga Qonunchilik
palatasi deputatlari xalq tomonidan umumiy, teng, to ‘g‘ridan-
to ‘g‘ri, yashirin ovoz berish yo‘li bilan saylanadi. Demak,
0 ‘zbekiston xalqi o‘z ichidan munosib nomzodlar tanlab, u-
larni Oliy Majlisga vakil sifatida saylaydi.
Ularga vakolat berib
qo‘yadi va xuddi shu tariqa hokimiyatga egalik qiladi. Biroq
faqat shugina emas. Xalqning hokimiyatga egalik qilishi boshqa
vositalar orqali ham amalga oshiriladi. 0 ‘zbekiston Respub
likasi Oliy Majlisining tashkil etilishi, vazifalari,
tuzilishi va
faoliyati haqida Konstitutsiyaning XVIII bobi, 78-88-modda-
larida batafsil ko‘rsatib berilgan. Biroq, shuni ta ’kidlash joizki,
2002-yil 27-yanvarda o ‘tkazilgan referendum qarorlari asosida
4-5-aprel kunlari b o ‘lib o ‘tgan ikkinchi chaqiriq 0 ‘zbekiston
Respublikasi Oliy Majlisining sakkizinchi sessiyasida «Referen
dum yakunlari ham da davlat hokimiyati tashkil etilishining
asosiy prinsiplari to ‘g‘risida»gi Konstitutsiyaviy
qonun qabul
qilindi. Unda mamlakatimiz parlamenti — Oliy Majlisning ikki
palatali qilib shakllantirish prinsiplari va qoidalari belgilandi.
Do'stlaringiz bilan baham: