R e s p u b L i k a s I k o n s t I t u t s I y a s I n I

Bilasizmi, dunyoda shunday
davlatlar borki, bu davlat­
lar ma’muriy-hududiy bir-
lik la r in in g b arch asi av-
ton o m iy a la rd a n ib o ra t.
Bunday davlatlar qatoriga
Afrika qit’asida jovlashgan
Janubiy Afrika Respublika-
si kiradi.

---

ning sababi, uning tarkibida alohida davlat tuzilmasi, ya’ni 
Qoraqalpog‘iston Respublikasi mavjudligidir.
U nitar davlatlar ichidagi m a’muriy-hududiy b o ‘linmalar 
faqat mahalliy miqyosdagi masalalarni hal etish huquqiga ega, 
yagona markaziy davlat hokimiyatining kuchi davlatning butun 
hududida o ‘z ta ’sirini k o ‘rsatadi.
0 ‘zbekiston R espublikasi u n ita r davlat b o ‘lib, davlat 
hokim iyati K o n stitu tsiy ad a h ok im iyatning taq sim lanish 
nazariyasiga binoan mustahkamlangan. 0 ‘zbekiston Respub­
likasi hududiy jihatdan bo‘linmas yagona davlatni tashkil etadi. 
Uning tarkibiga Q oraqalpog‘iston Respublikasi, viloyatlar, 
tumanlar, shaharlar, shaharchalar, qishloqlar va ovullar kiradi72.
Federativ 
davlat (lotincha «feodus» — «ittifoq» ) unitar 
davlatga qaraganda m urakkab tuzilishga ega b o iib , uning 
subyektlari birmuncha siyosiy mustaqillikka ega bo iadi.
Federatsiya bu — davlatlar ittifoqi bo‘lib, uning tarkibiga 
ittifoq huquqlari bilan rasmiy cheklangan, yuridik mustaqil- 
likga ega bo‘lgan davlat tuzilmalari kiradi. Federativ davlat 
unitar davlatdan farq qiladi, bu farq Federatsiya tarkibiga 
kirgan tarkibiy qismlarning m a’muriy hududiy bo‘linma emas, 
balki davlat tuzilmalaridan iborat ekanligidadir.
Kishilik jamiyatining rivojlanishi, ilmiy-texnik taraqqiyot, 
yangi iqtisodiy m uam m olar va boshqa om illarning paydo 
b o ‘lishi n atijasid a yaqinlashuv (integratsiya) ja ra y o n lari 
boshlanadi. Bular esa m urakkab davlatlar va ular tu rlari 
bo‘lmish federatsiyalar, konfederatsiyalar, ham do‘stliklar kabi- 
larning barpo etilishiga olib keladi73.
K o ‘pincha «federativ davlat» term ini o ‘rniga «ittifoq 
davlat» termini ham ishlatiladi (masalan, sobiq Yugoslaviya 
Ittifoqi). Federativ davlatlar tarkibiga kirgan davlat tuzilma­
lari tu rlich a nom lanadi: G erm aniyada yerliklar, AQSH, 
H indistonda shtatlar, K anada va Pokistonda provinsiyalar, 
Birlashgan A rab A m irliklarida am irliklar, Shveysariyada 
kantonlar deb ataladi. Ilmiy adabiyotda va amaliyotda ularni 
umumlashtirib Federatsiya a ’zolari yoki subyektlari deb atash 
keng tarqalgan.