R e j a: Tabiat va jamiyatning o’zaro munosabatlari Kishilik jamiyatining dastlabki bosqichlarida tabiat bilan jamiyat o’rtasidagi o’zaro munosabatlar Fan va

Fan va texnika taraqqiyoti davrida tabiat bilan jamiyat o’rtasidagi o’zaro ta’sir
Fan va texnika taraqqiyotining mohiyati. Fan va texnika taraqqiyoti chuqur sifatiy o’zgarishlar jarayonida iborat bo’lib, jamiyat hayotining turli sohalarida tez sur’atlarda ta’sir ko’rsatadi.Ushbu ta’sir natijasida jamiyat taraqqiyoti tezlashadi, uning oldinga tomon siljishiga asos yaratadi.Ilmiy texnik taraqqiyot fan va texnika ishlab chiqarishida muntazam miqdoriy o’zgarishlar (fan- texnika taraqqiyotining evolyutsiya shakli) hamda sifatiy o’zgarishlar, sakrashlar (taraqqiyotning inqilobiy bosqichi)ni ozida mujassamlashtiradi.

Fan va texnika tabiat bilan jamiyatning o’zaro aloqadorligini muhim elimenti, tabiiy boyliklaridan foydalanishning asosiy vositasidir.Fan va texnika tabiiy resurslaridan samarali foydalanish asosida , ularni ishlab chiqarishga joriy qilish yo’llari va usullarini izlaydi hamda amalga oshirishni taminlashga xizmat qiladi.Fan va texnika taraqqiyoti yutuqlari amalda qo’llanila boshlanishi XVI-XVIII asrda manufaktura ishlab chiqarishga to’g’ri keladi. Savdo dengiz kemachiligi yirk manufakturalarning taraqqiyoti, mehnatning umumlashishi, ishlab chiqarish bilan bog’liq bo’lgan ko’pgina masalalarni nazariy jihatdan asoslashni talab qiladi.

Texnika taraqqiyotining keyingi bosqichlari ko’proq XVIII-XIX asrlardagi “sanoat inqilobi” bilan bog’liq. Bu vaqtda ishlab charishning mashinalashtirilishi va mexanizatsiyalashi keng miqyosda amalgam qo’llanila boshladi.

XX asrning o’rtalaridan boshlangan fan va texnika inqilobi hozirgi jamiyatda muhim hodisalardan biri hisoblanadi. U ishlab chiqarishda tub burilish yasadi, xalq xo’jaligini rivojlantirishda, iqtisodiyotning o’sishida ishonchli vosita bo’lib xizmat qila boshladi. Fan va texnika jamiyatining ishlab chiqarish kuchiga aylandi.

Endilikda insoniyat fan va texnika inqilobining yangi bosqichlariga qadam qo’ymoqda. Bu ko’proq mikroelektronika, informatika va biotexnologiyani taraqqiy qilinishi va turmushga tadbiq qilinishi, koinot sir – asrorlarining o’rganilishi, termoyadro sintezi energiyasini egallash tomon harakatlar, ishlab chiqarishni yanada mexanizatsiyalash va avtomatlashtirishda yangi muvaffaqiyatlar qo’lga kiritilayotgani bilan bog’liqdir. Elektronika sanoati va hisoblash texnikasidagi yutuqlar ayniqsa muhim ahamiyatga ega.

Inson mehnat faoliyatining ta biatga ta’siri turli xil omillarga sabab bo’ladi. Fan va texnika taraqqiyoti hamda aholi sonining ko’payishi va urbanizatsiya jarayonlari ishlab chiqarish kuchlarining o’sishiga sabab bo’ladi. Natijada tabiiy resurslarning qashshoqlanishi va atrof muhitning ifloslanishi yuz beradi. Ushbu holatlar, esa ekologik muvozanatning buzilishi va ekologik vaziyatning keskinlashuviga olib keladi. Shuning uchun tabiat resurslaridan oqilona foydalanish, atrof muhit holatini yaxshilash va muhofaza qilish tadbirlari amalga oshirilishi lozim.

Har bir hududda tabiiy boyliklar o’lchog’li ekan, ulardan me’yorda, ehtiyojga yarasha foydalanish zarur. Ehtiyojga yarasha me’yorida foydalanish, deganda tabiiy resurslardan ishlab chiqarish quvvatiga teng keladigan hajmda olish tushuniladi. Ushbu miqdor belgilangan me’yordan oshib ketgan taqdirda, avvalo, nobudgarchilikka yo’l qo’yiladi, tabiiy boyliklarning qayta tiklanish qobiliyati susayib ketadi yoki zaxirasi kamayishi natijasida ishlab chiqarishni zaruriy xom ashyo bilan o’z vaqtida ta’minlash tizimi buziladi. Shuning uchun tabiiy boyliklardan oqilona foydalanish har bir insonning burchidir.