R. D. Dusmuratov buxgalteriya hisobi

6.1-rasm. Buxgalteriya hisobi schotlarining turkumlanishi. 
Balansga munosabati 
va hisob obyektlarini 
qamrab olish darajasiga 
ko‘ra
(6.2) 
B
uxga
lt
eriya
hisob
i schotl
arining t
urkumlanishi
Iqtisodiy mazmuniga 
ko‘ra 
(6.3) 
Tuzilish 
va tayinlanishiga
ko‘ra 
(6.4) 
5.2. Balans
schotlari 
6.2. Balansdan 
tashqari schotlar 
Aktiv schotlar 
5.3. Sintetik schotlar 
5.3. Analitik schotlar 
Mablag‘larni hisobga
oluvchi schotlar
Mablag‘lar manbalarini
hisobga oluvchi schotlar 
Xo‘jalik jarayonlari va moliya-xo‘jalik 
faoliyati natijalarini hisobga oluvchi schotlar 
Asosiy schotlar 
Tartibga soluvchi schotlar 
Taqsimlovchi schotlar 
Kalkulatsiya schotlari 
Tranzit (taqqoslovchi) schotlar 
Passiv schotlar 
Buxgalteriya schotlarining turkumlanishi
 
– 
bu schotlarning 
balansga munosabati va hisob obyektlarini qamrab olish daraja-
siga; aks ettiriladigan ko‘rsatkichlarning iqtisodiy mazmuniga 
hamda tuzilish va tayinlanishiga qarab guruhlarga birlashtirilishi.

---

147 
Yuqorida ta’kidlanganidek, hozirgi vaqtda qo‘llanilayotgan bux-
galteriya hisobi schotlarining turkumlanishi mablag‘lar, manbalar va 
jarayonlarning iqtisodiy turkumlanishiga asoslangan bo‘lib, yagona 
hisoblanadi va schotlarning mazmuni, tayinlanishi va tuzilish belgilari 
bo‘yicha shakllantirilgan.
Buxgalteriya hisobi schotlarining yagona turkumlanishi katta 
amaliy ahamiyatga ega. Har bir schotning iqtisodiy mazmunini tushu-
nishga yordam berib, hisobga olinadigan obyektlarni guruhlash uchun 
schotlardan to‘g‘ri foydalanishni osonlashtiradi. Har bir schotning 
tayinlanishini, uning funksiyalari va ko‘rsatkichlari tavsifini aniqlash-
tirib, u tadbirkorlikni boshqarish va nazorat uchun schotlarni to‘g‘ri 
qo‘llashga yordam beradi. Schotlarning texnik xossalari va tuzilish 
xususiyatlarini ochib bergan holda ularni tuzilmasiga muvofiq to‘g‘ri 
yuritishni ta’minlaydi.