Р 38 р 38 О. Д. Раҳимов, И. Х. Сиддиқов, М. О. Муродов. Ҳаёт фа

Биринчи гуруҳдаги тадбирлар
– аҳолини ҳимоялаш 
мақсадида амалга оширилади. Бу тадбирларга: аҳолига хавф 
тўғрисида маълумот бериш ва хабар бериш;

ҳимоя воситаларини тайѐр ҳолга келтириш; 

бошқариш системалари ва воситаларининг тайѐрлигини 
текшириб кўриш;

ШҲВ ларини аҳолига тарқатишга тайѐрлаш ва тарқатиш; 

тиббий профилактика, санитар ва эпидемияга қарши 
тадбирларни ўтказиш;

эвакуацияга тайѐрланиш ва талаб этилган шароитларга хафв 
тахдид соладиган районлардан аҳолини эвакуация қилиш каби 
вазифалар киради. 
ФВлар содир бўлганлиги тўғрисида хабар олингач биринчи 
навбатда берилган маълумотларни тўғрилиги текширилиб, 
қўшимча ахборот ва маълумотлар олиш бўйича тадбирлар амалга 
оширилади. Чунки, турли хил ФВларнинг ҳар хил шароитлардаги 
оқибатлари турлича бўлиши мумкин. Шу сабабли дастлаб, ФВлар 
таъсирида юзага келиши мумкин бўлган иккиламчи, учламчи ва 

---

255 
ҳ.к. хавфли омиллар аниқланиб, кейингина комплекс тадбирлар 
амалга оширилади.
 
Назорат саволлари 
1. Фавқулотда вазиятлар таърифи. 
2. ФВ юзага келиш сабабларига кўра қандай таснифланади? 
3. ФВларни комплекс белгилари қандай турларга бўлинади? 
4 Зараланиш ўчоғи нима? 
5. Фавқулотда вазиятларнинг ривожланиш босқичлари 
нималардан иборат? 
6. ФВларда аҳолини ҳимоя қилиш йўналишлари нималардан 
иборат? 
7. Хавфсизликни таъминлаш принциплари қандай турларга 
бўлинган? 
8. Олдиндан белгиланган тайѐргарлик ишларига қандай 
тадбирлар киради? 
9. Комплекс тадбирлар таркиби қандай? 
10. ФВ лардан ҳимоя қилиш усуллари қандай тадбирлардан 
иборат? 
11. ФВларни олдиндан билиш қандай турларда бўлиши мумкин? 
12. ФВлар содир бўлиш эҳтимоли аниқланган вақтдаги ҳимоя 
тадбирларига нималар киради? 
13. Ҳужжат режа нима ва у қандай бўлимлардан иборат 
бўлиши мумкин? 
14. ФВ ларда иқтисодиѐт объектларининг барқарор ишлашига 
қандай омиллар таъсир этиши мумкин?. 
15. ФВлар вақтидаги қандай ҳолатларда объектлар ишдан 
чиққан ҳисобланади? 
16. ФВ вақтида объектнинг барқарор ишлашини таъминлашга 
қаратилган асосий йўналишлар нималардан иборат? 
17. Зарарланиш ўчоғида қутқарув ва бошқа кечиктириб 
бўлмайдиган ишлар нималардан иборат? 
18. Яшаш жойлари ва объектларга махсус ишлов бериш 
адбирлари нималардан иборат? 
19. Одамларга санитар ишлов беришнинг мақсади нима? 
20. Тўлиқ санитар ишлов бериш қандай ташкил этилади?