Quyosh energetikasi

7.3.Nisbatan katta quvvatga ega bo‘lmagan lokal energotizimida QEQ ishi.

Eng qulay iqlim sharoitiga ega bo‘lgan janubiy minta­kalarda uy-joy-kommunal ho‘jalik sohasida iste’mol qilina­digan umumiy issiqlik miqdorining 50-70% issiq suv ta’­minotida ishlatiladi. Shu bilan birga, isitish ta’minotiga qaraganda, issiq suv ta’minotida qo‘yiladigan talablar ancha past. Shunga asosan, quyosh energiyasi tizimlarining birinchi navbatda issiq suv ta’minoti uchun joriy qilinishi maqsadga muvofiq hisoblanadi.

Ma’lumki, issiq suv ta’minoti ishlab chiqarish sohalari va kommunal-xo‘jaliklar uchun qullaniladi. Ishlab chiqarish sohalarida, ya’ni kichik sanoat va qishlok xo‘jalik korxo­nalarida (masalan, xomashyo, ozik-ovqat maxsulotlarni tayyorlash va qayta ishlash, ferma va boshqa shunga o‘xshagan xo‘jaliklarda) issiq suv ta’minotida (60...70 ^oS li issiq suv talab etiladigan texnologik jarayonlar uchun) quyosh quril­malaridan foydalanish mumkin. Individual xo‘jaliklar rivojlanishi bilan quyosh qurilmalariga (avtonom va ekologik toza energiya manbai sifatida) bo‘lgan talab ortib bormokda.

Quyosh qurilmalari kommunal-xo‘jaligida, shaxsiy uylarda, xizmat, madaniy, maishiy, o‘qish, davolash va boshqa muassasalarda keng ishlatiladi. Shu bilan birga issiq suv ta’minoti darajasi turmush madaniyatini belgilaydi va yashash sharoiti yaxshilangan sari issiq suv iste’moliga bo‘lgan talab ortib boradi. An’anaviy energiya manbalardan uzoq joylashgan hududlarda quyosh kurilmalaridan keng foydalanish energetik, ekologik va sotsial ahamiyatga ega.

Issiq suv ta’minotida ishlatiladigan quyosh tizimlari asosan quyidagi elementlardan iborat: 1-suyuqlik isitgichli quyosh kollektori, 2-issiq suvli bak-akkumulator. Bunday tizimlar 1, 2 va ko‘p konturli, tabiiy (termosifonli) yoki majburiy sirkulyatsiyali bo‘lishi mumkin. Bir konturli tizimlarning asosiy kamchiligi, ya’ni qishda kollektordagi suvning muzlash ehtimoli va kollektorlarning korroziya­lanishi sodir bo‘ladi. Ikki yoki ko‘p konturli tizimlarning asosiy kamchiligi, ya’ni tabiiy sirkulyatsiya rejimida issiqlik tashuvchining xarakat tezligi kichik bo‘lganligi uchun bunday tizimlar past issiqlik samaradorligiga ega. Sama­radorlikni oshirish maqsadida majburiy sirkulyatsiya ishlatiladi.