Quyosh energetikasi

Qo’llaniladigan ta’lim texnalogiyalari: dialogik yondashuv, muammoli ta’lim.Aqliy hujum, blits, baliq skileti, munozara,o’z-o’zini baholash.

Adabiyotlar:A3, A4, A5, I1, I3, Q2, Q3
8.1.Aktinometriyaning asosiy vazifasi.

Meteorologiyada quyoshning qisqa to‘lqinli radiatsiyasi va yer yuzasining infraqizil (yoki uzun to‘lqinli) nurlanishi va atmosferaning qarshi nurlanishini ajratish qabul qilingan. Quyosh radiatsiyasi va uzun to‘lqinli radiatsiyaning barcha turlari W/m² da o‘lchanadi.

To‘g‘ri quyosh radiatsiyasini o‘lchash uchun mutlaq (Angstrem kompensatsion pirgeliometri) va nisbiy (aktinometrlar) asboblar qo‘llaniladi. Meteorologik stansiyalarda Savinov-Yanishevskiy termoelektrik aktinometri ishlatiladi.

Bu aktinometrning ishlash tamoyili asbobning qabul qiluvchi qismiga kelayotgan quyosh energiyasini termoelektrik batareya Bu aktinometrning ishlash tamoyili asbobning qabul qiluvchi qismiga kelayotgan quyosh energiyasini termoelektrik batareya yordamida elektr energiyasiga o‘zgartirishga asoslangan. Termoelektr yurituvchi tok kuchining (termotok EYK) kattaligi GSA-1 rusumidagi maxsus sezgir galvanometrlar yordamida o‘lchanadi. Quyosh radiatsiyasi ta’sirida galvanometrning strelkasi N bo‘laklar soniga buriladi. Shunday qilib to‘g‘ri radiatsiyaning kattaligi S quyidagiga teng:

S = a(N - N₀),

bu yerda: N₀ - galvanometr srrelkasining nol holati; a - radiatsiya

qabul qilgich - galvanometr juftligining o‘tkazish ko‘paytuvchisi.

O‘tkazish ko‘paytuvchisi aktinometr ko‘rsatkichini absolut asbob - piranometr ko‘rsatkichiga yoki namunaviy aktinometr ko‘rsatkichiga taqqoslash orqali topiladi.

Savinov-Yanishevskiy termoelektrik aktinometri. Aktinometrning qabul qiluvchi qismi kumush folgadan yasalgan. Bu gardish markazida dumaloq teshik ishlangan. Gardishning Quyoshga qaragan tomoni qoraga bo‘yalgan (6.1-rasm). Boshqa tomoniga yulduzcha shakliga ega termoelektrik batareyaning ichki faol kavsharlari yopishtirilgan. Tashqi (passiv) kavshar mis halqaga yopishtirilgan.

Bu halqa termoyulduzchaga qo‘yilgan va asbob korpusining ichiga siqilgan. Kavsharni yopishtirishda termoyulduzcha disk va korpusdan papiros qog‘ozi bilan izolatsiyalanadi.