Quyosh energetikasi

SO’Z BOSHI
Zamonaviy sharoitda fanni o‘qitish muhandis kadrlarni ilm-fan, texnika va texnologiya sohalarida erishilayotgan ilg‘or yutuqlar, umuminsoniy g‘oyalar, milliy qadriyatlarga tayangan holda tayyorlash, ularda pedagogik madaniyatni rivojlantirish, ijodiy tafakkurni tarkib toptirish, pedagogik jarayonlarni to‘g‘ri tashkil etish bilan bir qatorda malakaviy amaliyotni hosil qilishga yo‘naltirilgan. O‘zbekiston Respublikasining «Ta’lim to‘g‘risida»gi Qonun va «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi»da barkamol shaxs va malakali mutaxassisni tarbiyalab voyaga yetkazish jarayonining mohiyati to‘laqonli ochib berilgan.

Milliy dastur asosida oliy va o’rta maxsus ta’lim sohalarida qator ijobiy islohotlat o’tkazilib borilmoqda. Unga ko’ra hozirgi kun uchun zarur bo’lgan yuksak intellektual salohiyatga ega bo’lgan, zamonaviy axborot texnologiyalarni puxta egallagan, mustaqil fikrlash asosida ish yurita oladigan va jahon andozalariga javob beradigan mutaxassis - kadrlarni tayyorlashga ko’proq ahamiyat berilmoqda.

Zamonaviy fan-texnikaning rivojlanib borishi bilan bir paytda tabiatda mavjud bo’lgan tabiiy-energetik resurslardan foydalanish jarayonida ko’pdan ko’p isroflarga yo’l qo’yilib kelinmoqda. Sanoatning deyarli 90 % soxalarida ishlatilayotgan yoqilg’i energiyasining 70–75 % qismi chiqindi sifatida tutun gazlari, kul va boshqa aralashmalar bilan atmosferaga tashlab yuboriladi. Bu esa avvalo atmosfera muhitining ekologik jixatdan ifloslanishiga xamda yoqilg’ining issiqligini asosiy qismini ishlatilmasdan tashlab yuborilishiga olib keladi.

Ushbu fan bo’yicha ma‘ruzalar 5312400 - muqobil energiya manbalari (turlari buyicha) yo’nalishi bo’yicha bakalavr darajasi oladigan talabalar bilim darajasini oshirish, ularga muqobil energiya turlarini hosil bo’lishi haqida boshlang’ich ma‘lumotlarni berishda ko’maklashish maqsadida tuzilgan. Fan bo’yicha xozirgacha o’zbek tilida qo’llanmalarni deyarli bo’lmaganligi sababli, taqdim etilayotgan ma‘ruzalarda ba‘zi kamchiliklar bo’lishi mumkin. Barcha materiallarni tayyorlashda mavjud texnik o’quv qo’llanmalar va ilmiy adabiyotlardan foydalanishga xarakat qilindi. To’plamda muqobil energiya resurslariga qo’shimcha, ya‘ni qayta tiklanuvchi energiya sifatida qaralib, Quyosh energiyasi va undan foydalanishdagi jixozlar va texnologiyalari ko’rib chiqilgan. Xalq xo’jaligining turli soxalaridagi biogaz muqobil energiya resurslari texnik – iqtisodiy shartlarga hamda talablarga ko’ra ajratiladi va shularga asosan ulardan foydalanish yo’llari keltirilgan. Mamlakatimizda muqobil energiya turlari ichida quyosh resurslari asosiy o’rinni egallab, deyarli barcha jarayonlarning energiyasi sifatida namoyon bo’ladi. Ma‘ruzalar to’plamida ko’proq muqobil energiyasi manbalaridan birining, yani quyosh energetikasi, quyosh energetikasi texnalogiyasi va qurilmalarining, tasniflari, yoqilg’i energetik resurslarimizdagi salmog’i ko’rsatilgan hamda foydalanish samaradorligi haqida tushunchalar keltirilgan.