Quyosh energetikasi

Planetalar	Planeta–Yer orasidagi o‘rtacha masofa	Yer sutkalarida yil davomiyligi
Quyosh nurlanishi oqimining zichligi +.d. mVt/sm^2
Merkuriy	57,91 10^6 km	88	6,67 903
Venera	108,21 10^6 km	225	1,91 258,6
Yer	149,6 10^6 km	365	1,00 135,3
Mars	227,94 10^6 km	687	0,4367 58,28
Yupiter	778,3 10^6 km	4333	0,037 5,0
Saturn	1427 10^6 km	10760	0,011 1,49

Yer sirti albedosi deb, uning sirtidan o‘rab turuvchi atrof muhitga qaytgan nurlanish oqimining, unga tushayotgan oqim ning nisbatiga aytiladi. Sirtdan diffuz qaytish uchun hisoblangan Yer albedosining o‘rtacha qiymati 0,34 ga teng..

Insolyatsiya deb, ma’lum geografik hududda Yer sirtiga tushayotgan quyosh nurlanishining miqdoriga aytiladi. Insolyatsiya, Yer-Quyosh tizimida masofaning mavsumiy tebranishlariga, geografik kenglikka, hududning muhitiga va atmosfera massasiga bog‘likdir. Insolyatsiyani odatda quyosh nurlanishining kunlik, oylik, yillik o‘rtacha miqdori bilan ko‘rsatiladi.
Hozirda Yerda o‘rtacha Quyosh sutkasi deb nomlanadigan tushuncha bo‘lib uning davomiyligi har doim bir xil va 24 soatga teng. O‘rtacha Quyosh deb nomlangan o‘lchov vaqti o‘rtacha Quyosh vaqti, haqiqiy Quyosh bo‘yicha – haqiqiy Quyosh vaqti deb ataladi. Ular o‘rtasidagi farq vaqt tenglamasi deyiladi.Oxirgisining qiymati har kuni astronomik kalendarlarda beriladi. Vaqt tenglamasining o‘zgarish grafigi 5-rasmda keltirilgan. Unda keltirilgan egri chiziq haqiqiy yarim kunlikda o‘rtacha vaqtni ko‘rsatadi (Gorizontga nisbatan Quyosh markazining balandlik maksimumi).



5-rasm. Vaqt tenglamasi grafigi. Egri chiziq haqiqiy yarim kunlikda o‘rtacha vaqtni ko‘rsatadi.


O‘rtacha va haqiqiy vaqt har yili bir biri bilan 15.04, 14.06, 1.06, 24.12 larda teng bo‘ladi. Vaqt tenglamasining maksimumi 11.02 (+14¹ 22^”) da, minimumi esa 2.11 (-16¹24^”) sodir bo‘ladi. Quyoshga nisbatan Yerning burchakli o‘лчами – 32¹.