Qutlimuratov nurbek matkarimovichning mahalliy xomashyolar va chiqindilar asosida yangi ionitlar sintezi

3.4.1.rasm- PVX-A-N-2 ionitiga Cu(II) ionlarinng dinamik sig’imining qiymatining o’tish tezligiga bog’liqligi (C_m= 0,05 M)

Olingan natijalardan shuni xulosa qilish mumkinki, kalonkadan eritmaning o’tish tezligi kamayishi bilan Cu(II) ionlarining PVX hamda chiqindilar asosida olingan PVX-A-N-2 ionitiga sorbsiyalanishi ortib borgan. Kalonkadan Cu(II) ionlari mavjud bo’lgan shun’iy eritmaning teskari oqim tezligini daqiqasiga 1 ml yoki shundan past hajmda o’tkazish sorbentning ion almashinish xusiyatini yaqolroq ko’rishimiz mumkin. Bunga sabab sorbsion xususiyatiga ega sorbentning funksiyanal guruhlari metalni ushlab qolishi kuchayadi. Polimer makramolekulasi kata o’lchamli bo’lganligi, asosan qutubli kovolent bog’lanish mujassam bo’lganligi sabab jarayon sekin boradi.
Quyida keltirilgan 3.4.1-jadvalda dinamik sharoitdagi PVX-A-N-2 ning ion almashinuv sig’imi(DAS) hamda umumiy almashinuv sig’imi (UDAS) qiymatlari keltrilgan. Natijalardan ko’rishimiz mumkinki oqim tezligi kamayishi bilan DAS va UDAS ko’rsatkichlari ortib boradi. Bunga sabab tekshirilayotgan ion eritmasi sekin o’tkazilganda Cu(II) ionlari sorbent g’ovaklariga kirishga ulguradi, natijada ionitning sorbsion ko’rsatkichi yuqori bo’ladi. Oqim tezligi oshishi natijasida sorbentlardan o’tkazilayotgan eritmadagi Cu(II) ionlari g’ovak atrofida tartibsizlik oshganligi sababli, sorbentga bog’lanishi qiyinlashadi.

3.4.1-jadval
PVX-A-N-2 Cu (II) ionlarining dinamik sorbsiya ko’rsatkichlari

F, ml/min	V, ml (o‘tkan hajm)	Vionit, ml (kalonnadagi ionit hajmi)	DAS mol-akv/m^3	UDAS mol-ekv/m^3	α
Cu(II)
1	280	8	750
2	180	8	500
4	120	8	225

Sanoat miqyosida ishlatiladigan ion almashinuvchi materiyallariga qo’yiladigan muhim talablardan yana bittasi bu sorbentlardan takroriy foydalanish xususiyati hisoblanadi. Ya’ni ion almashinuvchi materiyallardan foydalanib bo’lgandan keyin takroriy foydalanish imkoniyati qay darajada ekanligini bilish uchun sun’iy tayyorlangan eritma muvozanat holatgacha sorbsiya qilinadi. Ion almashinish xususiyatini yo’qotgan sorbent qayta foydalanish uchun avval desorbsiya qilinadi. Desorbsiya qilingan sorbent regeneratsiya qilinadi va aktiv holatga o’tkaziladi. PVX va chiqindilar asosida olingan PVX-A-N-2 ionitining takroriy ko’rsatkichi 7 marta qisman 10 martada sezilarli darajada o’zgarganligini 3.4.2-jadvaldagi tadqiqot natijalaridan ko’rishimiz mumkin.