«qutadg‘u BiliG» dostoni haqiDA

Qaddim o‘qteg (to‘g‘ri), ko‘nglim esa yoy (dek shay) edi,
Ko‘ngil orzulari hanuz o‘qdek, (lekin) qaddim yoy bo‘ldi.
Shoir bu yerda yoshlikni, kuch-shijoatli davrni qad misoli-
da o‘qqa, ko‘ngilni esa yoyga tashbeh beradi, ammo yigitlik 
qarilik bilan o‘rin almashgach, keksa dil orzulari hamon il-
garigiday jo‘shqinligini, biroq bu orzu-istaklarni amalga oshi-
rish mushkullashganini obrazli tarzda ifodalamoqda. Qadning 
yoyga o‘xsha 
tilishi zamirida qahramonning mashaqqatli hayot 
girdobida qolganiga ishora yotadi. Yana shunisi diqqat-
ga sazovorki, adib qo‘llagan bu tashbeh keyinchalik turkiy 
adabiyotda, jumladan, o‘zbek adabiyotida ham an’anaviy 
obrazga aylanib qoldi. Yuzni oyga, tiriklik (hayot)ni rabotga, 
yigitlikni arg‘umoqqa, bilimni kimyoga, so‘zni zahar yo sha-
karga, ko‘ngilni dengizga, shishaga, bilimni mash’alga, zolim 
amaldorlarni bo‘riga, xalqni qo‘yga va bekni qo‘ychivonga 
o‘xshatish ham ana shunday yozma adabi 
yotda an’anaga 
aylangan obrazlar silsilasiga mansub.
Ijodkorning har bir obrazi o‘ziga xos «yuk» ko‘tarib turadi. 
Ular shoirning badiiy maqsadiga san’atkorona bo‘ysundirilgan:
Kur arslonga o‘xshar bu beklar o‘zi,
Bushursa kesar bosh, e bilgi yaruq