Qushlar umurtqali hayvonlarning sinfi bo’lib tanasining par, patlar bilan qoplanganligi, oldingi oyoqlarining shakli, ko’rinishi o’zgarib, uchish a’zosi qanotlarga aylanganligi bilan xarakterlidir

X U L O S A

Dunyo ornitofaunasida kaptarsimonlar turkumining 310 turi ma’lum. O’zbekistonda 12 turi uchraydi. Bu turkumni sistematiklar 2 ta kenja turkumga ajratganlar: kaptarsimonlar va bulduruqsimonlardir.

Kaptarsimonlar kenja turkumi vakillaridan ikkita turga e’tibor berildi (qumri, g`urrak)

Qumri va g`urrakning tarqalishi, biologiyasi va xo’jalik ahamiyati to’grisidagi kuzatishlar, ilmiy adabiyotlardagi ma’lumotlarini tahlili ayrim xulosalarni qilishga asos bo’ldi.

1. 
   O’rganilgan turlar - qumri va g`urrak qushlar sinfining kaptarsimonlar turkumining musicha avlodiga mansub qushlar. Ularning umumiy tuzilishda par - patlarning rangida, hatti - harakatlarida, biologiyasida umumiy xususiyatlar mavjud (ikkala tur ham yashash stastiyasi, oziqlanishi bilan daraxt, butalar, o’rmon bilan bog`liq). Ammo tafovutli xatolar ham yo’q emas (qumri nisbatan yirikroq, vazni 193 - 195 g, g`urrakning vazni esa 122 - 130 g).
   
2. 
   Bu qushlarning areallarida ham o’xshashlik bor. Ammo hudud, yashash joyi bilan bog`liqlik darajasi o’xshash emas. Chunonchi qumri O’zbekiston sharoitida o’troq holda, g`urrak esa o’tkinchi, uya qiluvchi qush hisoblanadi. Qumrining O’zbekistonda bo’lishi haqidagi ma’lumotlar 1918 yildan buyon bor. Ammo bu turning o’tgan asrning oxirgi choragida Respublikada tarqalishi jadal tus oldi. Bu tur o’z arealini, sonini o’zgartirayotgan qush hisoblanadi. Ayniqsa madaniy landshaftlarda yaxshi yashaydi. Soni juda ham serob. Bu gapni g`urrak to’g`risida aytish qiyin. U nisbatan kamroq sonda uchraydi. Arealida siljish kuzatilgan emas.