Qushlar sinfi. Ko‘k kaptarning tashqi tuzilishi va pat qoplag‘ichini o`rganish Tip

14.2-rasm. Qush qanotining tuzilishi: 1-birinchi tartib qoquv patlari, 2-ikkinchi tartib qoquv patlari, 3-uchinchi tartib qoquv patlari, 4 - qanotcha, 5 - 6 - terisi, 7-yelka suyagi, 8-bilak suyagi, 9-tirsak suyagi, 10-ikkinchi barmoq, 11 - birinchi barmoq.

Qoquv patlari 3 turli bo’ladi: panjaralarda bo’ladigan 1-tartibdagi qoquv patlari yoki katta qoquv patlari va bilakka birikadigan 2-tartibdagi qoquv patlari yoki kichik patlari hamda suyagigacha birikkan 3-tartibdagi qoquv patlari. Tuzilishi tipik qoquv patnikiga o’xshash va murtak holiga saqlangan. 1-barmoqdagi to’p-to’p patlar qanotcha deb ataladi. Uchish vaqtida ma’lum darajada rullik vazifasini bajaradigan katta dum patlari yo’naltiruvchi patlar yoki rul patlaridir (14.3., 14.4-rasm).

14.3-rasm. Qoquv patining tuzilishi: 1-pat o`qi, 2-pat yelpig`ichi, 3-pat tanasi, 4-birinchi tartibdagi tilachalar,5-ikkinchi tartibdagi tolachalar,6-ilmoqchalar.

14.4-rasm. Qushlar pat va par tiplari: 1-kontur pat, 2-par-pat, 3-haqiqiy par, 4-ipsimon pat, 5-qilcha, 6-par-pat.
Pat kaptar gavdasini boshidan oxirigacha qoplab olmasdan, balki terini ma’lum qismlari-poterimiylardagina bo’ladi, shu qismlar orasida patsiz joylar-apteriylar ham bor. Kichkina va yumaloq boshini uchidagi tumshuq asosan suyakdan tashkil topib uning ustini shoxsimon moddali qin qoplab olgan. Tumshug’i ustki va ostki tumshug’idan iborat. Ustki tumshug’i asosida burun teshiklari bor. Kaptar, to’tilar va kunduzgi yirtqich qushlarni tumshuqosti asosidagi vakovitsa sezuvchi tanalarga boy bo’rtib chiqqan yumshoq teri bilan qoplangan. Katta ko’zlari boshining ikki yoniga o’rnashgan bo’lib, ustki va pastki qovoqlar hamda ko’zining oldingi uch burchagida yumgich parda bor.





14.5-rasm. Qushlar tumshug`i xilma-xilligi. 1-konyuka (qirg`iy),2-balchiqchi, 3-baliqchi, 4-o`rmon loyxo`ragi, 5-kolibri, 6-qizilishton, 7-tukan, 8-soqoqush, (9-11-donxo`rlar), 9-qiziltush, 10-boltatumshuq,11-Archa qaychitumshug`i, (hashorotxo`rlar), 12-lenotkalar, 13-tentakqush (suvda suzuvchilar),14-yovvoiy o`rdak, 15-o`rdak cherag.