Qurilishniboshqarishfakulteti “Ko’chmasmulkniboshqarish” yo’nalishi 31-17 guruhtalabasi
Yusupov Abdumomin
3-Masala:
4 yildankeyin 15 % yillikfoizstavkasibo’yichaolinadigan 2 mlnso’mninghozirgiqiymatiqanchagateng?
Javob:
X * (1+0.15)4=2.000.000
X * 1.7490=2.000.000
X = 1.143.510,58
Javob: 1.143.510,58 so’m
Гуруҳ учун топшириқ
1.Қурилиш корхонаси фаолияти самарадорлигини оширишнинг асосий йўллари ва омилларини санаб ўтинг?
Bozor munosabatlarining shakllanishi va rivojlanishi o’z navbatida barcha korxonalar oldiga ko’pgina vazifalarni echish muammosini keltirib chiqardi. Shulardanbiribukorhonafaoliyatiningsamaradorliginioshirishbo’yichatadbirlarniamalgaoshirishhisoblanadi.Sababikorhonaningmoliyaviybarqarorligiasosiniu oladiganfoydatashkiletadi. Shu sabablimoliyaviybarqarorliknita'minlovchishart-sharoitlarnihamdauningsamaradorlikko’rsatkichinianiqlabolishkerak.Samaradorlikko’rsatkichinitashkiletuvchilarningbirisifatidatushumniyokiuniolishgayo’naltirilganresurslarqiymatiniko’rsatishlozim. Barchasamaradorlikko’rsatkichitushunchasifaolishbilarmonlik, rentabellik, unumdorlikvabozorfaoliyatiguruhlaribo’yichatasniflanadi. Faolishbilarmonlikko’rsatkichlarikorhonaresurslarining u yokibuqaytarishbosishinitavsiflaydivaaksariyathollardarealizaciyalardantushgansoftushumhajminitegishliresurslarningturinisbatiasosidahisoblaydi.
Ti=S/Ri
Bu erda: Ti- iresursiningaylanishdarajasi;
S-biryildamahsulotsotilishidansoftushum;
Ri - resursturiningo’rtachamiqdori.
Mazkurko’rsatkichgaqatorkunlardabaholanadiganresurslarningaylanmavaqtiteskariko’rsatkichhisoblanadi. U quyidagichaaniqlanadi:
ni= Ri/(S:365)
Bu erdani-iresursaylanmasivaqti(kunlarda);
S-yildavomidarealizaciyadankelgansoftushum;
Ri- ituridagiresursningo’rtachamiqdori.
Korhonaaktivlariningaylanishdarajasiyokiresurs-qaytarisho’zidakorxonaningbarcharesurslarinitartibgasolishsamaradorliginioshirishuchunfoydalanilganko’rsatkichlarningtahminanbarchatizimlaridaishtiroketadi. Samaradorlikko’rsatkichikorhonaningasosiyfaoliyatida, sotishhvaishlab
chiqarishdoirasidaaylanmavositalarharakatijarayonidao’zininamoyonetadi. Aylanmavositalarnitartibgasolishsamaradorliginiaksettiruvchiko’rsatkichlarzahiravadebitorqarzlariningaylanishdarajasidir. Biroqushbuyo’nalishhdagiko’rsatkchilarningnisbatimamlakatdaumumiy, ijtimoiy-iqtisodiyholatvafaoliyatturigabolg’liqlikda u yokibutomonganotekiso’tishdakuzatiladi. Fikrimizcha, korhonafaoliyatisamaradorliginikengroqtavsiflovchiboshqako’rsatkichdanfoydalanishmaqsadgamuvofiq. Shuninguchunbundayko’rsatkichsifatidamoddiyzahiravadebitorqarzlaraylanmasisummasikabianiqlanishimumkinbo’lganoperacionciklko’rsatkichinitavsiyaetishimizmumkin. Pramertesanafaqatfaoliyatturiga, balki u boshqaruvningfaoliyatigabog’liq. Nazarimizda, savdovaishlabchiqarishjarayoniaylanmasarmoyasinitartibgasolishningpotencialumumlashtirilgansamaradorliginibaholashuchunoperacionciklmiqdori
kata ahamiyatgaega. Korhonafaoliyatiningsamaradorlikko’rsatkichlaridanbiri-aktivlarsamaradorligidir. U quyidagichahisoblanadi:
Pa=NP/A=(Np/S)*(S/A), (3)
Bu erda: Np- soliqlarto’langandankeyinkorhonaihtiyoridaholadigansof
foyda;
A-aktivlarningo’rtachamiqdori;
S- sotuvdankelgansoftushum.
YUqoridagiko’rsatkicho’zarobog’lanibketadiganvaularkorhonaningmoliyaviyholatinivafaoliyatisamaradorliginio’zidaaksettiruvchiikkiko’paytuvchilargajoylashtirilishimumkin. Shundayqilib, soffoydavatushumning
PM=NP/S yokirealizaciyarentabelligiyokifoydamarjasisoffoydakelibtushushidanolingungaqadarbo’lganresurslaroqiminitavsiflaydiva u keskinraqobatsharoitidakorhonaichkisiyosatiyordamidaaniqlanadi. Ikkinchiomilkorhonaaktivlariningaylanishinitavsiflovchi (AT=S/A) bo’lib, u tushumningaktivlarganisbatiorqalibelgilanadi.
Mazkuromilkorhonafaoliyativauningdaromadlarituriga, shuningdekmamlakatdaolibborilayotganijtimoiy-iqtisodiysiyosatgahaletuvchidarajadabog’liq. Halqarotajribaningko’rsatishicha, yuksaktehnologiyalardanfoydalanishvasarmoyahajmi kata bo’lgantarmoqlardagitushumdafoydaulushiningyuqoriko’rsatkichio’zo’rnigaega. Rivojlanganmamlakatlarkorhonalarifaoliyatiningtahliliqachonkiikkiomiljiddiyahamiyatgaegabo’lsa, uni ideal holat deb hisoblashmumkinligidandalolatberadi.Aktivlarrentabelligiomillariningahamiyati ham korhonainqiroziningehtimolligidandarakberadi.Binobarin, aktivlarrentabelligiko’rsatkichidanma'lum
farazlardafaoliyatiturlichakorhonalarnitaqqoslashdafoydalanishmumkin. Demak, korhonafaoliyatinatijaviyliginingmuhimko’rsatkichivaomillaridanbirimahsulotrealizaciyasidankelgansoffoydaulushidir. Iqtisodiyuqoririvojlanganmamlakatlar(AQSH, Germaniya, Yaponiyavaboshqalar) tajribasigaqaraganda, tushumdafoydaulushiningo’rtachaahamiyati 4-5% darajasidabo’lishhilozim. Birvaqtningo’zidao’tishiqtisodiyotigaegamamlakatlarda, masalanRossiyadasavdorentabelligimiqdoritahminan 0,3-0,5ni tashkiletadi.O’zbekistondamazkurko’rsatkich 0,1-0,3% doirasidatebranadi. Demak, barqaroriqtisodiyo’sishgaerishishvabozormunosabatlaririvojlanishidasoffoydavatushum(RM) nisbatihalqarome'yorlargayaqinlashishilozim.
Do'stlaringiz bilan baham: |