Qurilishda marketing

2-ishchi bosqich
 quyidagi harakatlar vositasida amalga oshiriladi: 
•  mavjud ikkilamchi manbalar haqidagi ma‘lumotlarni to‗plash; 
•  aniqlangan ikkilamchi hujjatlar haqidagi ma‘lumotlarni aniqlash; 
•  o‗rganilayotgan  muammo  bo‗yicha  mavjud  ikkilamchi  manba  va 
hujjatlar ma‘lumotlarining dastlabki tahlili va umumlashtirilishi; 
•  dastlabki  tahlil  natijalariga  ko‗ra  axborot  izlash  yo‗nalishlarini 
aniqlab olish; 
•  o‗rganilayotgan  muammo  bo‗yicha  to‗plangan  ma‘lumotlarni  tahlil 
qilish; 
•  xulosa va tavsiyalarni shakllantirish; 
•  o‗rganilayotgan muammo bo‗yicha axborot hisobotlarini tayyorlash. 
Ikkilamchi ma‘lumot manbalari ichki va tashqi bo‗lishi mumkin. Ichki 
manbalarga  buxgalterlik  va  sotish  statistikasini,  kasbga  oid  jurnallar, 
bukletlar,  raqobatdosh  firmalarning  reklama  varaqalari  va  prays  varaqalarni 
jamlashni  kiritish  mumkin.  Bunday  ma‘lumotlarni  olish  katta  qiyinchilik 
tug‗dirmaydi.  Bu  holatda  asosiy  muammo,  hattoki  ma‘lumot  to‗plashning 
maxsus  tizimi  va  tartibi  mavjud  bo‗lsada,  odatda  tegishli  xizmatlar  va 
xodimlarni  ma‘lumotlarni  o‗z  vaqtida  yetkazib  berishga  undovchi  omillarni 
yaratish bo‗ladi. 

---

53 
Ma‘lumotlarning muhim manbasi – bu marketing tadqiqotlari va ilmiy 
ishlanmalar  natijasida  olingan  va  ommaviy  axbborot  vositalarida  aylanib 
turuvchi axborotlar hisoblanadi.  
Dala  tadqiqotlari  aniq  sharoitlarda  ma‘lumot  to‗plashni  yig‗ishni 
ifodalaydi.  Dala  tadqiqotlarining  asosiy  usullari  so‗rovlar,  kuzatuvlar  va 
tajribalarni qamrab oladi. 
Kuzatuv
  –  bu  tadqiqotchi  odamlar  va  sharoitni  bevosita  kuzatishi 
natijasida yig‗ilgan birlamchi ma‘lumotlarni yig‗ish usulidir. 
Tajriba
  –  bu  maqsadi,  kuzatuvlar  natijalarining  qarama-qarshi 
izohlarini  g‗alvirdan  o‗tkazish  yo‗li  bilan  sabab  va  oqibatlarni  ochishdan 
iborat bo‗lgan ma‘lumotlarni to‗plash usulidir.  
So‗rov
  –  tadqiqotning  keng  tarqalgan  usullaridan  biri.  So‗rov 
o‗tkazishda suhbat o‗tkazayotgan odam savollarga javob berayotgan odamga 
bevosita  yoki  telefon  vositasida  muloqot  qilish  orqali,  yoki  pochta  orqali 
so‗rovnomalar  tarqatish  yordamida  fakt  va  fikrlarni  bilish  maqsadida 
murojaat qiladi (4.2-jadval).