Qurilishda marketing

 
Axborot 
yig‘ish 
(jamlash)
 
Bozor nati-
jasini shakl-
lantirish 
Narxni 
shakllantirish
 
Bozorni 
tayyorlash
 
Mahsulot 
taqsimoti
 
Korxona 
parametrlari 
Bozor 
parametrlari
 
Mahsulotni 
shakllantirish
 
Xizmatni 
shakllantirish
 
Reklama 
 
Sotish 

---

8 
1-bosqich. 
Bu 
bosqich 
ishlab 
chiqarishning 
mujassamlashuvi, 
mexanizatsiyalashuvi  va  avtomatlashtirilishi bilan xarakterlanadi.  Bu  davrda 
marketing  tushunchasi  mahsulotni  ishlab  chiqaruvchidan  xaridorgacha 
bo‗lgan jarayonni nazorat qilish bilan shug‗ullanuvchi tadbirkorlikdan iborat 
degan mavzuni shakllantiradi. 
2-bosqich. 
Bu  bosqich  1929-1933-yillarda  yuzaga  kelgan  takror  ishlab 
chiqarishdagi  inqiroz  bilan  bog‗liq.  Marketing  bunda  sotuv  bilan  bog‗liq 
bo‗lgan  mazmunini  yo‗qotadi.  Marketing  bilan  shug‗ullanuvchi  tijorat 
tashkilotlari  tashkil  etila  boshlandi.  1926-yilda  AQSHda  Marketing  va 
reklama bo‗yicha Milliy Assotsiatsiya tashkil etildi. Bu tashkilot 1973- yilda 
Amerika  marketing  uyushmasiga  aylantirilib,  qayta  tashkil  etildi.  Bugungi 
kunda  bu  tashkilot  o‗z  atrofiga  25  mingga  yaqin  tadqiqotchilar,  biznes 
vakillari va o‗qituvchilarini birlashtirgan. 
3-bosqich. 
Bu  bosqichda  marketing  boshqaruv  rusumidan  ishlab  chiqarish 
bozoriga arendatorlangan tizimiga o‗zgaradi. U quyidagi holatlarni o‗z ichiga 
oladi: 

 
korxonalar xaridorga kerak bo‗lgan mahsulotnigina ishlab chiqaradi; 

 
sotuvchi bozori xaridor bozoriga aylanadi; 

 
korxona, firmalar ko‗p mahsulot ishlab chiqarishga yo‗naltiriladi; 

 
bozorda mahsulot ko‗payib, raqobat keskinlashadi; 

 
aholi va korxonalarda daromad ulushi ortib boradi. 
4-bosqich. 
Bu 
bosqich 
marketingni 
mintaqalararo 
(transkontenental) 
korparatsiyalarning faoliyatlarini muvofiqlashtiruvchi tizimga aylanishi bilan 
harakatlanadi.  Bunda  marketing  rejalari  xaridorning  talablari  maqsadlarini 
birlashtiradi,  davlat  tomonidan  bozorning  boshqarilishi  va  resurslarni 
baholanishi  mazkur  rejalarga  kiritiladi.  Bugungi  kunda  AQSH,  Yaponiya, 
G‗arbiy  Evropa  va  boshqa  rivojlangan  davlatlar  o‗z  faoliyatlarini 
marketingga  asoslaydilar.  Marketing  xarajat  talab  etiladigan  sohaga  aylandi. 
Masalan, 1970- yillarda AQSHda 1 dollar bahosidagi mahsulotning 55 senti 
marketingga,  45  senti  ishlab  chiqarish,  sotish  bilan  bog‗liq  xarajatlarni  va 
foydani tashkil etadi. 

---

9