Qurilishda marketing

Ratsional  bo‘lmagan  talab
.  Sog‗liq  uchun  zararli  bo‗lgan 
tovarlarga talabni kamaytirishga harakat qilish zarur. Marketing bunda har xil 

---

18 
qo‗rqinchli  xabarlarni  tarqatib,  narxni  tezda  ko‗tarib,  odamlarni  o‗zi  sevgan 
zararli odatlarni tashlashga undaydi.  
Marketing  sub‘yektlari  amal  qilayotgan  bozorlarni  ikkiga  bo‗lishimiz 
mumkin.  Bu  korxona  o‗zining  mahsulotini  realizatsiya  qilayotgan  «sotuvchi 
bozori»  va  kerakli  bo‗lgan  ishlab  chiqarish  komponentlarini  xarid  qila 
oladigan «xaridor bozori». Shunday qilib marketing mahsulot sotuvchilari va 
xaridorlari uchun zarurdir. 
Ammo  qiziqtirgan  hamkorlar  bilan  aloqani  o‗rnatishdan  avval 
quyidagilarni aniqlash lozim: 
- o‗zga tomon bunga qiziqishi bormi yoki yo‗qmi; 
-texnik aloqa vositalari (telefon, faks) mavjudmi va aloqa uchun mas‘ul 
shaxs bormi. 
Mavjud  yoki  potensial  hamkorlar  bilan  aloqa  va  biznes  muloqot 
marketingning muhim bo‗limlaridan biridir. 
Har  bir  korxona,  tashkilot  yoki  kompaniya  o‗zining  marketing 
faoliyatini  samarali  boshqarishga  qiziqadi.  Jumladan,  u  bozorning 
imkoniyatlarini  tahlil  qilishni,  to‗g‗ri  keladigan  maqsadli  bozorlarni  tanlay 
olishni,  marketingning  samarali  kompleksini  ishlab  chiqishni  bilishi  va 
marketingni  hayotga  tatbiq  etish  harakatlarini  boshqara  olishi  kerak. 
Bularning barchasi marketingni boshqarishning jarayonini tashkil etadi. 
Bozor  sharoitida  rahbar  va  mutaxassislarning,  nafaqat,  fahmi,  fikr-
mulohazalari va oldingi tajribalarga suyanish, balki qaror qabul qilinganidan 
keyin  yoki  oldin  adekvat  ma‘lumotlarni  olish  zarur.  Qabul  qilinayotgan 
qarorlarning  xususiyatiga  ko‗pgina  omillar  ta‘sir  etadi.  Asosiysi  miqdorda 
emas, balki ularning qiyin bashoratidadir. Raqobatchilarning hulqi, masalan, 
ko‗p hollarda an‘anaviy sxemalarning chegaralaridan chiqib ketadi. Vaziyat, 
marketing  faoliyatini  boshqarish  real  vaqt  masshtabida  bo‗lishi  bilan 
murakkablashadi. 
Marketingni boshqarishda bir necha funksional tizimlar mavjud: 
1.