Qurilish vazirligi toshkent arxitektura qurilish instituti

Nazorat uchun savollar 
1. Gipsli bog‘lovchi materiallar ishlab chiqarishning formulasini yozing.   
2. Qurilishbop gips ishlab chiqarish jarayoni qanday? Batafsil tutshuntirib bering.  
3. Qurilishbop gipsning xossalari qanday? 
4. Gipsning ishlatilishi. 
5. Gips bog‘lovchi moddalar turi, xom-ashyosi va ishlab chiqarish usullari qanday?

---

50 
 
III BOB. HAVOI QURILISH OHAGI 
Umumiy ma’lumotlar 
Anorganiq yoki mineral bog‘lovchi moddalar kukunsimon boʻlib, mayda va 
yirik toʻldirgichlar bilan birga suvda korilganda suyuk yoki plastik qorishma xosil 
bo‘ladi va asta sekin qotishi natijasida sun’iy toshga aylanadi. 
Anorganiq  bog‘lovchilarni  ishlatilishiga  va  xossalariga  kura  quyidagi 
guruxlarga boʻlish mumkin: 
-  havoda kotadigan bog‘lovchi moddalar (ohak, gips va kaustik magnezit); 
-  gidralik  bog‘lovchi  moddalar  (gidravlik  ohak,  portlandsement  va  uning 
turlari).  Bu  modda  faqatgina  havoda  emas,  balki  suvda  va  namlikda  ham  qotish 
xususiyatiga ega bo‘ladi; 
-  kislotalarga chidamli bog‘lovchi moddalar (kislotaga chidamli sementlar va 
eruvchan suyuk shisha). 
Yuqorida keltirilgan bog‘lovchilar asosida gisht terish va suvokchilik uchun 
qorishmalar, beton va temir-beton konstruksiyalar xamda qotish protsessi avtoklav 
deb ataluvchi qozonlarda ruy beradigan buyumlar tayyorlanadi. 
Bog‘lovchi  moddalar  suv  bilan  korishtirilganda  fizik-kimyoviy  protsesslar 
natijasida  quyuqlasha  boshlaydi,  uning  kuzgaluvchanligi  kamayadi.  Bunga 
bog‘lovchi  modda  quyuqlashuvining  boshlanish  davri,  kuzgaluvchanligi  butunlay 
yuqolgandan keyin esa oxirgi davri (qotish) deb ataladi.