Qurilish vazirligi toshkent arxitektura qurilish instituti

 

---

168 
 
Xossalari va hususiyatlari 
Odatda zichligi 2,7 – 2,9 g/sm
3
 oralig‘ida tebranib turadi va gidravlik qo‘shimcha 
miqdori  ko‘paygan  sari,  u  kamayadi.  Hajmiy  og‘irligi  sochiluvchan  holatda  800  – 
1000, kg/m
3
 zichlangan holatda 1200 – 1500 kg/m
3
 va qo‘shimchalar turiga bog‘liq, 
masalan, diatomit, trepelli sement kam hajmiy og‘irlikka egadir.  
Suvga  talabchanligi  portlandsementga  nisbatan  baland  ayniqsa  cho‘kindi 
ko‘rinishidagi qo‘shimchalarga ega bo‘lsa.  
Tishlab qolish muddati. Tishlashish boshlanishi 45 minut oldin emas, oxiri esa 10 
soatdan kam emas. Hajmiy o‘zgarishlarga kam uchraydi, chunki faol qo‘shimchalar 
erkin harakatdagi SaO larni gidrosilikatlarga bog‘laydi. Mustahkamligi bo‘yicha 300 
va  400  markalarga  bo‘linadi.  Faolligi  uzoq  vaqt  davomida  saqlanganda  pasayadi, 
chunki klinker zarrachalari namlik ta’sirida suv bilan birikadi.  
Putssolon  bog‘lovchilarda  tayyorlangan  betonlar  cho‘kish  va  shishish 
deformatsiyasiga  moyil.  Putssolon  sementlar  10  –  12
0
S  atrofida  tutib  qolish  va 
qaytish jarayonlari sekinlashadi, -5
0
S da esa umuman to‘xtaydi. Yuqori haroratda ular 
tez  tutib  qoladi  va  qotadi,  shuning  uchun  ularni  85  -  95
0
S  da  bug‘  ostida  issiqlik 
ishlovi berish maqsadga muvofiqdir .  
Bu sementlarni suvga chidamligi ko‘rsatkichi portlandsementga nisbatan baland, 
chunki sement toshidagi gel holatdagi mahsulotlar va gidravlik qo‘shimcha  Sa(ON)
2  
ning  suvli  eritmasida  shishadi.  Putssolon  portlandsement  yumshoq  sulfat  suvlar 
tasiriga barqaror, nordon, uglekislotali suvlarda esa chidamsiz chunki erkin organiq 
va  mineral  kislotalar  nafaqat  Sa(ON)
2 
bilan  ta’sirlashadi  balki  kalsiy  gidrosilikat, 
gidroalyuminatlar bilan kam reaksiyaga kirishib, sementtoshini tuzilishini buzadi. 
Sovuqqa chidamliligi bo‘yicha markasi 25 – 50 siklga teng. 
Putssolon portlandsement past nomli quruq iqlimda, navbatma-navbat namlanish 
va qurish, erish va muzlash sharoitlarda va muhitlarda ishlatilish man etiladi.