Qurilish materiallari va konstruksiyalari

2-Amaliy mashg’ulot:
Mavzu: Jag’li maydagichlarning qismlarida paydo bo’ladigan kuchlanishni aniqlash va mustahkamligini hisoblash.
Hisob qismi asoslari
Jag‘li maydalagichlarda qurilish materiallarini maydalash harakatidagi va harakatsiz jag‘lar orasidagi burchak ma'lum bir kattalikdan oshmasagina mumkindir.
Maydalagichning parametrlarini hisoblash sxemasi quyidagilarga bo‘linadi:
a)qamrash burchagini aniqlash;
b) bo‘laklarni o‘zaro joylashuvi;
v) ekssentrik burchak tezligi va ish unumdorligini aniqlash;
g) quvvat aniqlash.
Qamrash burchagini aniqlash
Qamrash burchagi chegaradan oshishi bilan maydalanayotgan material yuqoriga kirib chiqarib yuboriladi. Boshqa tarafdan, qamrash burchagining chegara qiymatlarini yutish uchun jag‘li maydalagichga ta'sir etuvchi kuchlarni ko‘rib chiqamiz.
Maydalagichning ishlashida jag‘lar orasidagi burchak α dan α1 gajag‘ning harakat yo‘nalishida o‘zgaradi (kattalashadi). Burchakning o‘zgarishi jag‘larning yaqinlashishi va uzoqlashishi davrida juda kamdir, shuning uchun bu farqni hisobga olmaymiz va qamrash burchagini eng katta qiymatini (jag‘larning yaqinlashgan holatda) qabul qilamiz.
Harakatdagi jag‘ning chapga harakatlanishida M massali bo‘lakga G og‘irlik kuchi, R - jag‘ning t sig‘imi kuchi, t harakatdagi jag‘ning material bilin ishqalanish kuchi, T, R -harakatsiz jag‘ning material bilan ishqalanish kuchlari ishtirok etadi.
Og‘irlik kuchi Q ni olmaymiz, chunki boshqa kuchlarga nisbatan juda kichikdir.
Ishqalanish kuchi shunday ko‘rinishga ega,
T = f P
T₁ = f P₁
Bu yerda, f - materialning ishqalanish koeffitsienti.
R va R₁- material birligiga ta'sir etuvchi kuchlar,N
2 f
tg α = -------------
1-f²
Ishqalanish koeffitsienti f ni ishqalanish burchagi φ tangensi bilan almashtiramiz va quyidagini olamiz.
2 tg φ
tg α = -------------
1-tg²φ
tg α = tg 2 φ
α = 2 φ (1)
Demak, jag‘larning yaqinlashgan holatida qamrash burchagi bo‘lgan α ikkilangan ishqalanish burchagidan kichik bo‘lishi kerak (α< 2 φ). Bu holatda, maydalanayotgan material bo‘laklarini yuqoriga yuborish holati yo‘qoladi.
Tosh materiallarining nisbatan ishqalanish koeffitsienti f=0,3, bunda φ =16⁰40 ga teng α =33⁰20 bo‘ladi amaliyotda qamrash burchagini 18-20⁰ oralig‘ida qabul qilinadi,chunki bunda eng kichik ishqalanish koeffitsientigato‘g‘ri keladi.Maydalash darajasini oshirish uchun yuk tushirish qismi kengligi qisqartirilsa, qamrash burchagi kattalashadi. Bundan xulosa shuki, yuk tushirish qismini qamrash burchagi yuqoridagi chegaradan oshmagan holatgacha kamaytirish mumkin. Maydalagichning ish jarayonida bo‘laklar yuqoriga uchib chiqib ketishi ham mumkin.