Qurilish materiallari va buyumlari

FARG’ONA POLITEXNIKA INSTITUTI

QMBKICH YO’NALISHI TALABASI FOZILOV ELDORBEKNING

“QURILISH MATERIALLARI VA

BUYUMLARI”

FANIDAN TAYYORLAGAN TAQDIMOTISHI.

Mavzu: Beton turlari bo’yicha Umumiy

ma’lumot.

Reja:

1. Beton haqida dastlabki ma’lumotlar.

2. Betonni ishlab chiqarish va uning turlari.

3. Beton tarkibi.

4. Ekspluatatsion xususiyatlari.

5. Betonni himoya qilish.

6. Foydalanilgan Adabiyotlar:

1. Beton haqida dastlabki ma’lumotlar.

Beton (frans. beton va lot. bitumon— tog4 smolasi)—boglovchi modda (mas, sement), suv, to'ldirgichlar (mas, shagal, qum), ayrim hollarda qo'shilmalar qo'shib tayyorlanadigan qorishmaning zichlashib qotishi natijasida hosil bo'ladigan qurilish material i. Qadimda B.dan gumbaz, qubbalar, ravoqlar, katta inshootlar qurishda ishlatishgan. Bunda boglovchi material sifatida loy, gips, ohak, asfaltdan foydalanishgan. B. texnologiyasining takomillashuvi sement ishlab chiqarilishi bilan bog'liq. 19-asrda temirbetonning ixtiro qilinishi B.ning keng tarqalishiga olib keldi. Hajmiy massasiga (kgG4m3 larda hisoblanadi) ko4ra, B.ning juda ogir (2500 dan yuqori), og4ir (1800 dan 2500 gacha,) yengil (500 dan 800 gacha) va alohida yengil (500 dan past); boglovchi moddaning turiga ko4ra, sementli, silikatli, gipeli, asfaltbetonlar, polimerbetonlar va boshqa xillarga; vazifasiga kura, oddiy (sanoat, fuqaro qurilishi uchun ishlatiladigan), gidrotexnika, yo4l qurilishi, issiqlik izolyatsiyasi, manzarali ishlarga, maxsus ishlarga (kimyoviy turgun, olovbardosh, yadro nurlanishlaridan himoya qmlish va boshqa uchun) mo'ljallangan xillari bor. B.ning asosiy sifat ko'rsatkichi siqilishga mustahkamligi hisoblanadi va shu xususiyati bilan uning markalari belgilanadi.

Beton 4000 yildan oshiq vaqt ma’lum (Qadimgi Mesopotamiya), ayniqsa Qadimgi Rimda keng qo'llaniladi . Italiya — tarkibiy qismlarga osonlik bilan kiradigan vulkanik mamlakat, betondan tayyorlangan puzolan va lava ezilgan toshlar. Rimliklar jamoat binolari va inshootlarini, jumladan, Pantheonni qurish uchun betondan foydalangan, uning qubbasi hali dunyoda beton bo'lmagan betondan qurilgan. Shu bilan birga, davlatning

sharqiy qismida bu texnologiya tarqalmagan, qurilishda an’anaviy ravishda tosh ishlatilgan, keyin esa arzon plitalar — bir xil g‘isht.

Tufayli G‘arb Rim imperiyasining pasayishiga, monumental binolar va inshootlarni keng kodamli qurilish ishlab chiqarish texnologiyasi yo‘qolishi olib keldi hunarmandchiligi va ilm-fan umumiy degradatsiyasi bilan birgalikda beton noto‘g‘ri foydalanish, hech narsa keldi. erta O‘rta asr faqat yirik me’moriy ob’ektlar toshdan qurilgan cherkovlar, edi.

tsement bogdovchi zamonaviy beton 1844 (I. Jonson) buyon ma’lum qilindi. Portlend Yusuf Aspdin tomonidan 1824 yilda uchun patent oldi; a „Roman tsement“ uchun patent 1796, Jeyms Parker edi.

beton ishlab chiqarishda dunyo rahbarlari Xitoy (2006 yilda 430 million m3) bor va Amerika Qo‘shma Shtatlari (2005 yilda 345 million m3 va 2008-yilda 270 million m3) Rossiyada 2008-yilda 52 million m3 ishlab chiqarildi.