Qurilish materiallari

6.16-rasm. Elektromexanik titratkichlar: a — yuzaki titratkich: h — titratkich — bulava; d — egiluvchan vallihuqurlik titratkichi.


Titratkichlar konstruktiv jihatdan yuzaki va chuqurlik titratkichlariga bo'linadi. Titratkichlarning turi qoliplanayotgan temirbeton konstruksiyaning shakli, turi, o'lchamlariga qarab tanlanadi.
Yig'ma temirbeton zavodlarida bikr beton qorishmalari past chastota (25-30 Hz) va 0,7 mm amplitudada ishlaydigan rezonansli qo'zg'almas titratkich maydonlarida samarali zichlashtiriladi.Harakatchan va mayda donali beton qorishmalarini zichlashtirishda amplituda 0,15-0,4 mm kamaytiriladi, tebranish chastotasi esa 50-150 Hz gacha oshiriladi. Titratish muddati beton qorishma­sining qulay joylanuvchanligiga, konstruksiyaning turi, shakli, qalinligi bilan bog'liq bo'lib, bir necha minut tashkil etadi. Monolit quyulgan beton qoliplar, plitalar va boshqa yupqa konstruksiyalar tashqi titratkichlar yordamida zichlashtiriladi. Bunday titratkichlar ta'sir kuchi


20-25 sm. Ular beton yuzasida muayyan bir sxemaga asosan harakatga keltiriladi va bir joydan ikkinchi joyga titratkich yurmagan joy qoldirilmasdan ko'chiriladi.
Yirik yig'ma temir-beton va qurilish maydonlarida monolit konstruksiyalarni quyishda beton qorishmasi chuqur titratkichlar vositasida zichlashtiriladi. Ichki titratkich bilan beton qorishmasi
zichlashtirilganda beton yuzasida suv-havo aralashmasining hosil bo`lishi va betonning o'sha sohada cho'kishmmg to'xtashi ushbu jarayonning me'yoriga yetganidan darak beradi.
Bikr beton yiipqa konstruksiyalar, yengil beton qorishmalari 0,05-0,15 MPa yuk ostida titratib zichlashtiriladi.
Murakkab shakldagi konstruksiyalar - zinapoya, qovurg'ali plitalar va shu kabilar titratish-shtamplash usulida zichlashtiriladi.
Quvursimon konstruksiyalar (quvurlar, elektr uzatish liniyalari tayanchlari, machta va shu kabilar) aylanma qoliplarda - sentrifugalarda zichlashtiriladi. Bunda qolip 400- 900 marta minut aylan-tirilganda markazdan qochuvchi kuch hisobiga beton qorishmasi zichlashadi. Beton qorishmasini zichlashtirishning boshqa kombinatsiyalashgan usullari konstruksiyaning turiga qarab tanlanadi.