Qurilish materiallari

Siqilishdagi mustahkamlik chegarasi tashqi omillar ta'sirida materialda hosil bo'ladigan ichki siquvchi zo'riqishlarga qarshilik ko'rsatish xususiyatidir. Siquvchi kuch yuk, kirishish, notekis qizdirish va shu kabilar natijasida hosil bo'ladi. Ko'pchilik materiallar anizatrop tuzilishda bo'lgani uchun siqilishdagi mustahkamlik chegarasi qator sinovlar natijalarining o'rtacha miqdori bilan belgilanadi. Materialning mustahkamligi tayyorlangan namunaning shakliga, o'lchamlariga, qo'yilgan kuchning o'sish tezligiga va kuch tushayotgan yuzaning holatiga bog'liq; ba'zi materiallaming (plastmassalar, bitumli betonlar) mustahkamligiga sinash vaqtidagi harorat ham ta'sir etadi. Balandligi ko'ndalang kesimning tomonlaridan kichik bo'lgan prizma kubga nisbatan siqilishga yaxshi qarshilik ko'rsatadi. Silindr yoki prizma shaklidagi namunalarning mustahkamlik chegarasi kubnikidan 25% kam bo'ladi. Chunki, namunaning balandligi qancha katta bo'lsa, siqilishda hosil bo'ladigan ko'ndalang kengaytiruvchi kuch shuncha yuqori bo'ladi. Qurilish materiallarining siqilishdagi mustahkamlik chegarasi 0,05 MPa dan 1000 MPa gacha bo'ladi.
Materiallaming siqilishdagi mustahkamlik chegarasi ( R_siq, MPa) quyidagi formula yordamida topiladi:
R_siq=P_buz / F





Agar ikkita yig'indi kuch namunaning o'qiga nisbatan simmetrik ravishda qo'yilgan bo'lsa, formula quyidagicha bo'ladi:

bunda: Р_buz–buzuvchi kuch, N; l – tayanchlar orasidagi masofa, m; a – kuchlar orasidagi masofa, m; bvah – kesimyuzasiningenivabalandligi, m.
1.2-jadval
Ba'zi qurilish maleriallarining siqilishdagi
mustahkamlik chegarasi

Materiallar