Qurilish materiallari

O'rtacha zichlik – p_m (kg/m³), tabiiy holatdagi material massasining hajmiga bo'lgan nisbatidir. Agar material massasini m, tabiiy holatdagi hajmini К deb belgilasak, unda:
_Pm=m/V


Ba'zi qurilish materiallarining o'rtacha zichligi (kg/ m³) quyida keltirilgan:
Og'ir (oddiy) beton...2200-2500 Shishaplast 2000
Yengil beton 500-1800 Ko'pik polimer (minora)..5-20
Granit 2600 Qarag'ay yog'ochi 400-600
Oddiy g'isht 1700-1900 Mineral paxta 200-400
Oyna shishasi 2650 Po'lat 7850


1.4. Gidrofizik xossalar
Suv shimuvchanlik deb g'ovak materiallarning suv shimish va suvni ushlab turish xususiyatiga aytiladi. Suv shimuvchanlik ko'rsatkichi materiallarning to'yinishi uchun sarflangan suv massa-sining shu materialning quruq holatdagi massasiga bo'lgan nisbati bilan ifodalanadi. Material g'ovaklarining suvga tola qondirilgan holati uning hajmiy suv shimuvchanligi deyiladi. Odatda, mikrog'ovaklar suv bilan butunlay to'lmasligi sababli materiallarning suv shimuvchanligi uning absolyut g'ovaklari hajmidan kam bo'ladi. Chunki materialdagi mikrog'ovaklar (0,0001-0,001 mm) normal atmosfera bosimida suvga to'lmaydi. Materiallarning massasiga nisbatan suv shimuvchanligi quyidagi formula orqali aniqlanadi:
W_m=[(m₁-m)/m] ∙ 100%,
bunda: m – materiallarning quruq holatdagi massasi – g, kg;
m₁- materiallarning suv shimdirilgan holatdagi massasi – g, kg.
Materiallarning hajmiy (V) suv shimuvchanligi quyidagicha aniqlanadi:
W_v=[{m₁-m)/V] ∙100%.
Suv shimuvchanlik materialni asta-sekin suvga cho'ktirish, qaynatish va bosim ostida shimdirish usullari bilan aniqlanadi. Sochiluvchan materiallar (qum, shag'al, giltuproq) namligi dielektrik yoki neytron usullari bilan aniqlanadi. Bu usullar materialning suv ta'sirida dielektrik xossasining o'zgarishiga yoki tezlatilgan neytronlarning materialdan o'tish tezligiga asoslangan. Ba'zi materiallarning suv shimuvchanligi (massasiga nisbatan, % da): oyna va po'lat – 0; granit 0,02–0,7; oddiy og'ir beton 2–4; oddiy g'isht 8-15; penoplast 100-200 va undan ko'p.