Qurilish materiallari

Nazorat savollari

1. Bo‘yoq tarkiblari olishda ishlatiladigan bog‘lovchilar qaysilar.

2. Pigment nima? Ularning xossalari va turlarini aytib bering?
3. Moyli bo‘yoqlar nima?
4. Suvli bo‘yoqlar haqida nimalarni bilasiz?
5. Polimerli bo‘yoq tarkiblari haqida gapirib bering.
6. Suv-dispersiyali bo‘yoqlar va ularning asosiy xossalari qaysilar?
7. Pastali va kukunli bo‘yoqlar va ularning afzalliklari haqida gapirib bering.


XIII BOB
YOG'OCH QURILISH MATERIALLARI


Tayanch iboralar: yog‘och, mikrostruktura, makrostruktura, yog‘ochning muhitga bardoshliligi, yog‘ochning turlari, yog‘ochga ishlov berish, namlik, issiqlik o‘tkazuvchanlik, mustahkamlik, deformativlik, qattiqlik, yog‘ochning nuqsonlari, antiseptik, antipiren, yog‘och materiallar va buyumlar.


13.1.Umumiy ma'lumotlar


Yog'och eng qadimgi qurilish materiali bo'lib, yer sharida notekis tarqalgan. O'rmon qayta tiklangani uchun yog'och bitmas-tuganmas qurilish materiallari va buyumlari zaxirasidir. Yog'och tayyorlanadigan o'rmonlar Rossiya, Xitoy, Ukraina, Kavkaz, Qozog'iston kabi mamlakatlarda ko'plab uchraydi. Yog'och yuqori mustah­kamlik, qayishqoqlik, issiqlik izolatsiyalovchi, suv va organik e'rituychilarga chidamlilik xususiyatlariga ega. Yog'och oson qayta ishlanadi, yelimlash, mix qoqish mumkin. Ammo tolasimon tuzilishi tufayli xossalarining turliligi, namlikdan deformatsiyalanishi, yonuvchanligi, chirishi kabilar yog'ochning kamchiligidir. Qurilishda yog'och xari, taxta, shpal, brus hollarida ishlatiladi. Yog'ochni qayta ishlaganda hosil bo'lgan payraha va qipiqdan fibrolit, arbolit, yog'och tolali va yog'och payrahali plitalar tayyorlanadi.
Yog'ochning sifati uning turiga bog'liq. Yog'och olinadigan daraxtlar ignabargli va bargli turlarga bo'linadi. Ignabargli daraxtlarga qarag'ay, qoraqarag'ay, tilog'och, oq qarag'ay, kedr va boshqalar kiradi. Bargli daraxtlarga eman, oqqayin, qora qayin, shumtol, arg'uvon kabilar kiradi. Markaziy Osiyo tog'larida o'sadigan archa va terak, ko'k terak, chinor kabilar bino va inshootlar qurilishida to'sin, ustun, pol, shift, muqarnas, karniz, eshik, rom kabi buyumlarni olishda ishlatiladi. Chinor, yong'oq va nok daraxtidan shkaf, javon va turli o'ymakor buyumlar ishlanadi.