Qurilish materiallari

15.9-rasm. Prokatkaqilingan po'latlar sortamenti: a - tengyonli burchaklik; b - yoqlari turli burchaklik; d - shveller; e - qo'shtavr: f - kran yuradigan rels; g - yumaloq: к - kvadrat; i - polosa; j - shpunt svaya; к - list; 1 - taram-taram; m - to'lqinsimon.
15.6.3. Temirbeton konstruksiyalar uchun po'lat armaturalar


Temirbeton konstruksiyalar tayyorlashda sterjenli, simli tekis va davriy ko'ndalang kesimli, arqonsimon o'rilgan armaturalar ishlatiladi (15.10-15.11-rasmlar). Armaturalar kam uglerodli va kam legirlangan po'latlardan toblash usulida mustahkamligi oshirilgan, issiq yoki sovuq holda cho'zilgan bo'ladi. Temirbeton konstruksiyada A-IV-A-VI; At-IVC(K)-At-VJC(K) tipidagi sterjenli; B-1I, Bp-Il tipidagi simli va K-7, K-9 tipidagi o'rilgan armaturalar ishlatiladi. Odatda, temirbeton konstruksiyalarda A-I, A-II, A-IH, Bp-I armaturalar avvaldan taranglanmagan holda, o'rilgan va yuqori mustahkamlikdagi sterjenli armaturalar avvaldan taranglangan holda ishlatiladi. Avvaldan taranglanadigan armatura po’lati tarkibi murakkab tarkibda legirlangan, termik yoki termo-mexanik qayta ishlangan, normallashgan va 600-650°C bo'shatilgan bo`lishi kerak.





15.10-rasm. Armatura turlari: a - silliq sterjenli; b – silliq simli; d - issiq holda cho'zilgan davriy ko'ndalang kesimli; e, f – sirndan o'raJgan o'ramalar; g - sovuq holda shakl berilgan; h - payvandlangan to'r.





15.11-rasm. Arqonsimon o'rilgan armaturalar


Po'lat tarkibiga legirlovchi qo'shimchalar - xrom, marganes, kremniy, mis, fosfor, aluminiy va shu kabilar qo'shilib, termik va termomexanik ishlov berilsa, mexanik xossalari va korroziya muhitiga chidamliligi ortadi. Armatura sifatida ishlatiladigan po'latning cho'zilishdagi mustahkamlik chegarasi muhim ahamiyatga egadir, chunki ishchi armatura temirbeton konstruksiyaning cho'ziluvchi qismiga qo'yiladi (15.2-jadval).